Xvi-xvii asr birinchi yarmida Niderlandiya Reja: 1

1577—1578 yillarda janubda sinfiy kurashning keskinlashuvi. Biroq janubiy
viloyatlarning shimoliy viloyatlar bilan olib borgan munosabatida ko’pgina
ziddiyatlar bor edi. Artua va Gennegau degan janubi-g’arbiy viloyatlarda katolizmga
ixlos qo’ygan va ispan qiroli hokimiyatini qayta tiklash tarafdori bo’lgan kuchli
feodal dvoryanlar bor edi. Bu dvoryanlar Bryussel Bosh shtatlarining shimoldagi
«isyonchilar» bilan bitimidan avval boshdanoq norozi edilar. Bir qancha
shaharlarda yuqori tabaqa patritsiylarni (savdogarlarni) hokimiyatdan siqib
chiqargan demokratik elementlar Flandriya, Brabant va Artuaning o’zida
kuchaygandan keyin dvoryanlarning inqilobga dushmanligi yana ham
kuchaydi. 1577 yil kuzda Bryusselda tashkil topgan demokratik «18 lar komiteti»
Gent, Ipr, Bryugge, Arras va boshqa shaharlarda xuddi shunga o’xshash
komitetlarning maydonga kelishi uchun o’rnak bo’ldi. Rasmiy jihatdan bu
komitetlar ispanlarning hujum qilish ehtimoliga qarshi shahar istehkomlarini qurish
ishlari ustidan nazorat qilish uchun deb ta’sis etilgan edi. Amalda esa komitetlar
shahar boshqarmalarnning ishlariga aralashardilar, kambag’allarning manfaatlarini
ko’zda tutib, soliq siyosatini o’zgartirishga majbur edilar, kontrrevolyutsiya
homiylarini tutib qamardilar va hokazo. Komitetlar xoin Don-Xuanga qarshi qat’iy kurash olib borishni talab qildilar, xalqni yoppasiga qurollantirishni taklif etdilar, hamda ispanlar bilan har qanday kelishuvga qarshi qat’iy norozilik bildirdilar. Gent shahrining komiteti ayniqsa g’ayrat bilan xarakat qildi. Bu yerda 1577 yil oktyabrda shahar plebey elementlarining mahalliy dvoryan kontrrevolyutsionerlarga qarshi qo’zg’oloni ro’y berdi. Demokratiyaning faol xarakatlariga javoban Gennegau, shuningdek Flandriya va Brabant dvoryanlari 1577 yil Genrix IV Burbon qirol bo’lib olgan edi) diplomatik yordam» ga tayanib, Bosh shtatlar 1609 yilda Ispaniya bilan 12 yil muddatga yarash shartnomasi tuzdi. Bu shartnomaga muvofiq Ispaniya Shimoliy
Niderlandiyaning mustaqilligini amalda tan olib, faqat Janubiy Niderlandiyani
(yoki ispan Niderlandiyasini) gina o’zida qoldirdi. Shu bilan birga Gollandiyaning
qattiq qistashiga ko’ra Shelda daryosining dengizga qo’shiladigan joyi tashqi savdo
kemalari uchun yopib qo’yildi, bu bilan Amsterdamning eski raqibi bo’lgan
Antverpen shahriga so’nggi zarba berildi. 1621 yilda Ispaniya Gollandiya bilan
urushni yana boshlab yubordi. Ammo bu urush XVII asr boshlarida yuz bergan
ahvolni o’zgartirmadi. 1648 yilgi Vestfal kongressida Ispaniya shimoliy Birlashgan viloyatlarning mustaqilligini batamom e’tirof qildi.