Xxii bob k u lo n o m etriy a

22.5-§. Kulonom etrik asbob va q urilm alar
Kulonometriyada ikkita indikator elektrodi ishlatilib, zaruriy elektr 
kim yoviy reaksiya sodir b o 'lg a n elektrod generator (o d a td a , ishchi) 
e l e k t r o d i ,  i k k i n c h i s i e s a y o r d a m c h i e l e k t r o d  d e b y u r i t i l a d i .
Potensiostatik kulonom etriyada taqqoslash elektrodi ham ishlatiladi. 
G e n erato r elektrodi uchun asosiy material sifatida p la t i n a , oltin, 
kum ush, simob, g rafitdan foydalaniladi.
Har bir elektrodni tanlash kuzatiladigan asosiy hodisalar, tahlilning 
maqsadi, ishlash sharoiti va boshqalarga bog'liq. Elektrodlarning shakli 
yaproq, tayoqcha, burama sim, to ‘r va boshqa k o ‘rinishlarga e g a bo'lishi 
mumkin. Grafit elektrodining shakli k o ‘pincha silindrsimon boMadi.
Simob elektrodining sirti katta b o iish i uchun simob b o ' g i n tubiga 
quyiladi (elektrod idish tubidagi nodir metall y o r d a m i d a zanjirga 
u l a n a d i ) . Y o r d a m c h i e l e k t r o d l a r s if a tid a , o d a t d a , p l a t i n a d a n
tayyorlangan elektrodlar ishlatiladi.
Elektrolitik b o‘g ‘in: 1) 
zich berkilishi; 2) h a r o r a t n i nazorat 
qilishga yaroqli b o i i s h i ; 3) eritmani aralashtirish mumkin bo 'lis h i; 4) 
elektrodlar, magnitli yoki m exanik aralashtirgich ham da elek tro litik
kalit qulay joylashishi; 5) anolit (anod sohasi eritmasi) va katolit 
(katod sohasi eritmasi) bir-biridan ajratilgan bo iish i; 
6
) e rig a n gazlarni 
eritmadan y o ‘qotish m um kin b o i i s h i kerak.
Biroq, barcha talablarning ham har doim bajarilishi s h a r t emas. 
M asalan, haroratni n a zo rat qilish uchun yaroqli b o ‘g i n faqat uy 
haroratidan boshqa sharoitda ishlashga t o ‘g ‘ri kelganda ta lab etiladi. 
Z ich berkitiladigan va gazlarni y o ‘qotish imkonini b e ra d ig a n b o ' g i n
e sa elektroliz qilinadigan eritmada SO^, CO, H^S, NHj er igan holda 
b o i g a n d a yoki gazlar atm osfera havosidan te k s h irila d ig a n eritmaga 
s o 'r ilis h i m u m k in b o i g a n d a ishlatiladi. Odatda, erig a n gazlarni 
y o ' q o t i s h u c h u n tu r li i n e r t g a z la rd a n , j u m l a d a n , ki slo ro d d a n
tozalangan azot yoki geliy ishlatiladi. Kulonometrik b o ‘g i n ikki yoki 
uch b o i i m d a n iborat b o i i s h i mumkin. Har bir b o i i m elektrolitik kalit 
yoki g ‘ovak yarim o i k a z g i c h sirt bilan o ‘zaro tutashtirilg an b o ia d i. 
Ayrim kulonometrik b o ‘g i n l a r n i n g sxemalari 22.18, 2 2 .1 9 va 22.20- 
chizmalarda keltirilgan.