Yakuniy nazorat bilet №1 1normal formadan 2normal formaga o’tish qanday amalga oshiriladi? Misollar keltiring

Relyatsion hisoblash tillari.

J; reyatsion MBBTda ma’lumotlar bilan ishlash uchun bir qancha tillar yaratilgan. Ba’zi hollarda bu tillarni ma’lumotlarni qism tillari deb ataladi. MB bilan ishlovchilar bu tillarda avtomatlashtirishni 3 bosqichga bo’lishadi:
1) Eng pastki bosqich – kortej deb ataladi. Bunda dasturchi yozuvlar yoki kartijlar bilan ishlaydi.
2) Relyatsion algebra deyiladi. Bunda foydalanuvchi munosabatlar ustida yuqori bosqichli amallar to‘plamini kiritadi.
3) Eng yuqori bosqich – hisoblash bosqichi. Bunda foydalanuvchi bevosita kompyuterga maxsus tillarda murojaat qiladi va mashina bu murojaatni qabul qiladi.
Relyatsion MBBT da ma’lumotlar bilan ishlashda ishlatiladigan 2ta katta gurux tillari relyatsion hisoblash deyiladi. Relyatsion hisoblash predikatlarni hisoblashga asoslangan bo’lib ifodalarni yozishga mo‘ljallangan qiodalar to‘plamidan iboratdir. Ular yordamida biz mavjud munosabatlardan yangi munosabatlar yaratishni ta’minlaymiz. Bunday ifodalarni yozishda solishtirish amallari, mantiqiy amallar va mavjudlik kvanteri va umumiylik kvanteri ishlatiladi. Hozirgi paytda relyatsion MBBT ni taraqqiyotida yangi til QBE tili ishlamoqda

_______________________________________________________
Yakuniy nazorat
BILET № 8

1. 
   SQL protseduraning o’zgaruvchilari. IN, OUT, INOUT parametrlari.
   

J;

2. 
   Ma’lumotlar bazasini loyixalashga yondoshuvlar.
   
• 
  j; Ma'lumotlar bazasi tizimlarini loyihalashda ikkita asosiy yondashuv mavjud: yuqoridan pastga va pastdan yuqoriga. Pastdan yuqoriga qarab yondashuvda ish atributlarning eng past darajasidan boshlanadi (ya'ni ob'ektlar va bog'lanishlarning xususiyatlari), ular orasidagi mavjud aloqalarni tahlil qilish asosida ob'ektlar turlarini va ular orasidagi aloqalarni ifodalovchi munosabatlarga guruhlanadi. Masalan, normalizatsiya jarayoni ma'lumotlar bazasini loyihalashda pastdan yuqoriga yondashuvning bir variantidir. Normalizatsiya kerakli atributlarni aniqlashni, so'ngra ulardan normallashtirilgan jadvallarni yaratishni nazarda tutadi ushbu atributlar orasidagi funktsional bog'liqliklarda.
  
• 
  Nisbatan kam atributlarga ega bo'lgan oddiy ma'lumotlar bazalarini loyihalash uchun pastdan yuqoriga yondashuv eng maqbuldir. Biroq, ushbu yondashuvdan foydalanish ko'plab atributlarga ega ma'lumotlar bazalarini loyihalashda sezilarli darajada murakkablashadi, ular orasida mavjud bo'lgan barcha funktsional bog'liqliklarni o'rnatish juda qiyin. Murakkab ma'lumotlar bazalari uchun kontseptual va mantiqiy ma'lumotlar modellari yuzlab-minglab atributlarni o'z ichiga olishi mumkinligi sababli, dizayn bosqichini soddalashtirishga yordam beradigan yondashuvni tanlash juda muhimdir. Bundan tashqari, boshlang'ich ma'lumotlar talablarini shakllantirish bosqichlari katta ma'lumotlar bazasida ma'lumotlar modellariga kiritilishi kerak bo'lgan barcha atributlarni o'rnatish qiyin bo'lishi mumkin.
  
• 
  Murakkab ma'lumotlar bazalarini loyihalashning yanada mos strategiyasi yuqoridan pastga yondashuvdan foydalanishdir. Ushbu yondashuv bir nechta yuqori darajadagi sub'ektlar va aloqalarni o'z ichiga olgan ma'lumotlar modellarini ishlab chiqishdan boshlanadi, so'ngra ish past darajadagi sub'ektlar, aloqalar va ular bilan bog'liq atributlar bo'yicha yuqoridan pastga aniqlik kiritish shaklida davom etadi. Yuqoridan pastga yondashuv mohiyat-munosabatlar modeli kontseptsiyasida namoyon bo'ladi. Bunday holda, ish ushbu tashkilotni eng ko'p qiziqtiradigan sub'ektlar va ular o'rtasidagi aloqalarni aniqlashdan boshlanadi. Masalan, avval Privateowner (egasi) va PropertyForRent (ko'chmas mulk) sub'ektlarini aniqlash mumkin, so'ngra ular o'rtasida PrivateOwner Owns (egalik qiladi) propertyforrent aloqasini o'rnatish va shundan keyingina ular bilan bog'liq atributlarni aniqlash mumkin — masalan, privateowner {ownerNo, name, address) va PropertyForRent (propertyNo, address).
  

3.