Yakuniy nazorat bilet №1 1normal formadan 2normal formaga o’tish qanday amalga oshiriladi? Misollar keltiring

3. Relyatsion algebra nima?
Relyatsion algebra-relyatsion ma'lumotlar modelidagi munosabatlar bo'yicha operatsiyalarning yopiq tizimi. Relyatsion algebra operatsiyalari relyatsion operatsiyalar deb ham ataladi.
8 ta operatsiyaning dastlabki to'plami 1970-yillarda E. Kodd tomonidan taklif qilingan va bugungi kunda ham qo'llanilayotgan operatsiyalarni (proektsiya, ulanish va boshqalar) va foydalanishga kirmagan operatsiyalarni (masalan, munosabatlarning bo'linishi) o'z ichiga olga
4. Ma’lumotlar bazasini himoyalash.
Базадаги маълумотлар бузилиши ва йўқолишига қуйидагилар мисол бўлади: қурилмалардаги бузилиш; маълумотлар базасининг аппарат воситаларига физик таъсирлар; табиий офат; ваколатли фойдаланувчиларнинг хатолари; ваколатсиз фойдаланувчилар ва дастурларнинг ғаразли ниятдаги ҳаракатлари; МББТ ёки операцион тизимдаги дастурий хатоликлар; амалий дастурлардаги хатоликлар; фойдаланувчиларнинг конфликтли сўровларини ҳамкорликда бажарилиши ва б.
Ахборот хавфсизлигининг қуйидаги учта компоненталари тушунчаси орқали аниқланади: • конфиденциаллик (рухсат этилмаган киришдан ҳимоя); • бутунлик (ахборотни рухсат этилмаган ўзгартиришдан ҳимоялаш); • кириш хуқуқи (ишланувчанликни ҳимоялаш, бузилишдан ҳимоялаш, ахборот ва ресурсларни рухсат этилмаган ушлаб қолишдан ҳимоялаш).
Ахборот хавфсизлигининг сиёсатини ишлаб чиқишда, аввало ҳимоя қилинувчи объект ва унинг вазифалари аниқланади. Сўнгра душманнинг бу объектга қизиқиши даражаси, ҳужумнинг эҳтимолли турлари ва кўриладиган зарар баҳоланади.
Ma’lumotlar maxfiyligi (konfidentsialligi) buzilishiga sabab bo’luvchi taxdidlarga ixtiyoriy hisoblash tizimida saqlanayotgan yoki bir tizimdan boshqasiga uzatilayotgan ma’lumotlarni qasddan yoki tasodifan fosh etilishi kiradi. Maxfiylikni (kontsidentsiallik) buzilishiga ma’lumotlarga ruxsatsiz murojaat etishga qaratilgan g’arazli amallar, hamda dastur yoki malakasiz opreatorning tasodifiy xatosi sabab bo’ladi. Butunlik buzilishi taxdidiga axborot tizimida qayta ishlanayotgan yoki birlamchi axborot manbasidan kiritilayotgan ma’lumotlarni qasddan yoki tasodifan o’zgartirish amali kiradi. Butunlik buzilishiga biror shaxsning o’zining g’arazli maqsadi yo’lida ma’lumotlarni qasddan o’zgartirishi, hamda dasturiy yoki apparat tizimining tasodifiy xatoligi sabab bo’lishi mumkin.