Yakuniy nazorat javoblari. Traektoriya deb

Shteyner teoremasi --Ikki xil parallel o’qga nisbatan inersiya momentlari orasidagi bog’lanish topilsin. U Gyuygens-Shtayner teoremasi bilan belgilanadi: jismning ixtiyoriy o'qga nisbatan inersiya momenti ushbu jismning massa markazidan o'tadigan o'qga nisbatan berilgan inersiya momentining yig'indisiga va massaning kvadratiga ko'paytmasiga teng. o'qlar orasidagi masofa.
Keling, bu teoremani isbotlaylik. S - tananing kesimi bo'lsin. Massalar markazi O nuqtada va O va A nuqtalardan o'tuvchi o'qlar rasmga perpendikulyar deb faraz qilamiz. Aqliy jihatdan tanani elementar massalarga ajrating


Galilei nisbiylik prinsipi — Nyutonning klassik mexanikasida barcha inersial sanoq tizimlarining fizikaviy teng huquqlilik prinsipi. Bu holat mexanika qonunlari birday boʻlganida namoyon boʻladi. Biror inersial sanoq tizimida oʻtkaziladigan har qanday mexanik tajribalar asosida muayyan tizim tinch holatda yoki tugʻri chiziqli tekis harakatda ekanligini aniqlab boʻlmaydi. Bu holatni birinchi boʻlib 1636-yilda Galileo Galilei aniqlagan.
Moddiy nuqtaning harakati nisbiydir: uning holati, tezligi, trayektoriyasining shakli ushbu harakat qaysi inersial sanoq tizimi (sanoq jismi)ga nisbatan qaralishiga bogʻliq. Shuning bilan birga, klassik mexanika qonunlari barcha inersial sanoq tizimlarida birday boʻladi. Mexanik harakatning nisbiyligi va mexanika qonunlarining turli inersial sanoq tizimlarida birday bulishi Galilei nisbiylik prinsipi mazmunini tashkil qiladi. Matematik jihatdan Galilei nisbiylik prinsipi mexanika tenglamalarining harakatlanayotgan nuqtalar koordinatalarini (vaqtning ham inersial sanoq tizimidan boshqasiga oʻtishdagi almashtirishlarga — Galilei almashtirishlariga nisbatan invariantligini ifodalaydi (qarang Nisbiylik nazariyasi).
Shu sababli Galilei almashtirishlarida yuqoridagi tenglama oʻzgarmaydi. Bu tenglama Galilei nisbiylik prinsipining matematik ifodalanishidir. Galilei nisbiylik prinsipi jismlar yoruglik tezligiga nisbatan ancha kichik tezliklar bilan harakatlangan hol uchungina oʻrinli. ~ s boʻlgan hollarda Galilei almashtirishlari Lorens almashtirishlari bilan almashtirilishi lozim.
Moddiy nuqta (yoki jism) harakatini inertsial sanoq sistemasi K va unga nisbatan v0 bilan to’g’ri chiziqli tekis harakatlanuvchi K' sanoq sistemasiga nisbatan qaraymiz. Soddalik uchun K' sistema K sistemaga nisbatan OX o’q yo’nalishda harakatlanadi. deb olamiz (34-rasm). tѓ­0 vaqtda K va K'sanoq sistemasi bir-birining ustiga tushadi. tѓ­0 da K' sanoq sistemasining boshi K sanoq sistemasida xѓ­v 0t; yѓ­0, zѓ­0 koordinata bilan aniqlanuvchi nuqtada joylashgan bo’ladi. Mexanikada barcha sanoq sistemalarda vaqt o’tish absolyut va o’zgarmas deb isbotsiz qabul etilgan va tѓ­t' deb olinadi.