Yakuniy nazorat javoblari. Traektoriya deb

Burchak tezlanish — qattiq jismning burchak tezligi oʻzgarishini ifodalovchi vektor kattalik.
Tangensial (tangensial) tezlanish traektoriyaning ma'lum nuqtasida traektoriyaga teginish bo'ylab yo'naltirilgan tezlanish vektorining tarkibiy qismidir. Tangensial tezlanish tezlik modulining o'zgarishini tavsiflaydi egri chiziqli harakat.


Tezlanish — vaqt birligida jismning tezligining oʻzgarishiga aytiladi. Tezlik vektori V ning son qiymati va yoʻnalishi boʻyicha oʻzgarish surʼatini ifodalovchi vektor kattalik. Xalqaro birliklar tizimi SI da tezlanish birligi qilib 1 m/s² qabul qilingan.
Jismlarning yoki bir jism qismlarining fazoda bir-biriga nisbatan siljishiga mexanik harakat deyiladi.


O'rtacha tezlik harakatlanuvchi zarracha uchun u boshdan kechirgan pozitsiyasining o'zgarishi va o'zgarishda ishlatiladigan vaqt oralig'i o'rtasidagi nisbat sifatida aniqlanadi. Eng oddiy holat - bu zarrachaning x o'qi bilan ko'rsatilgan to'g'ri chiziq bo'ylab harakatlanishi.

Mexanik sistema holatini aniq belgilash uchun zarur bo’lgan mustaqil 

Kattaliklar soni sistema erkinlik darajasi deyiladi.

Kuch,- Shunday qilib, bir jismning boshqa jismga mexanik ta’sirini xarakterlovchi va bu ta’sirning olchovi bo’lib hisoblanuvchi fizik kattalikka kuch deb ataladi.

Massa - Jismlarning inertligini xarakterlash uchun maxsus kattalik – massa kiritilgan, uni m harfi bilan belgilash qabul qilingan.

Inersial sanoq sistemalari – agar jismga tashqi kuchlar ta’sir etmayotgan yoki tashqi kuchlar bir-birini kompensasiyalagan bo’lsa, bunday sanoq sistemalariga inersial sanoq sistemalari deyiladi.

Nyuton qonunlari

Har qanday jism unga boshqa jismlar ta’sir qilib, boshlang’ich holatini o’zgartirmaguncha o’zining nisbiy tinch yoki to’gri chiziqli tekis harakatini boshlang’ich holatini saqlaydi.

Bu qonun inersiya qonuni yoki Nyutonning birinchi qonuni deb ataladi.
Bu munosabat Nyutonning ikkinchi qonunini ifodalaydi va u quyidagicha ta’riflanadi:
Jismning olgan tezlanishi unga qo’yilgan (ta’sir qilayotgan) kuchga to’g’ri va uning massasiga teskari proporsional

Nyutonning uchinchi qonuni quyidagicha ta’riflanadi:

Ta’sir har doim aks ta’sirga teng va qarama-qarshi yo’nalgan yoki ikki jismning ta’siri bir-biriga teng va qarama-qarshi yo’nalgan bo’ladi.

O’zaro ta’sirlashuvchi jismlarning bir-biriga ta’sir kuchlari bir to’g’ri chiziq bo’yicha yo’nalgan, moduli bo’yicha teng va yo’nalish bo’yicha qarama qarshidir.