Yangi davrda osiyo mamlakatlarining rivojlanish xususiyatlari

YANGI DAVRDA OSIYO MAMLAKATLARINING RIVOJLANISH XUSUSIYATLARI
R E J A :
1. Geografik o‘rni va chegaralari, tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari
2. Aholisi va mehnat resurslari
3. Xo‘jalik tarmoqlari

Janubi-Sharqiy Osiyo mintaqasi Malayya arxipelagi va orollarini o‘z tarkibiga oladi Janubi-Sharqiy Osiyo mintaqasida siyosiy kartasi birmuncha murakkab (6 ta respublika, 3 ta monarxiya va . ta mustamlaka hudud), ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi turlicha bo‘lgan mamlakatlar joylashgan Iqtisodiy-geografiya holati juda qulay% Mintaqaning materik qismi va orollartabiiy sharoiti turlicha bo‘lsa-da, xo‘jalik xususiyatidagi umumiy holat dengiz bilan bog‘liqligidir Hindi-Xitoy yarim oroli relefida meridional yo‘nalishidagi tog‘ tizmalari, tektonik vodiylar, yassi tog‘lar (Irava tekisligi, Markaziy va Annam tog‘lari, Menam pasttekisligi, Kampuchiya tekisligi va Korat platosi) harakterli bo‘lsa, Malayya arxipelagining katta qismi tog‘li, dengiz sohil bo‘yi tekisliklaridan iborat bo‘lib, yuqori seysmik rayondir

Janubiy-Sharqiy Osiyo mamlakatlari aholisi uchun etnik xilma-xillik xos bo‘lsa-da, keyingi chorak asrdan ortiq vaqt mobaynida murakkab milliy-etnik muammolarning yechimida sezilarli yutuqlarga erishildi Tailand va Birmada eng yirik siam (tay) va birma (90% dan ortiq) xalqlari negizida millatlar shakllanmoqda, ularning tili davlat tilidir Fillippinda eng ko‘p “tekislik xalqlari”-tagal tili, Idoneziyada kichik xalqlar malayya tilida gaplashadi va ularga davlat tili maqomi berilgan Singapur g‘oyat ko‘p xalqlar (qo‘shni davlatlardan) to‘plangan hudud bo‘lib, xitoy tili va ingliz tillari rasmiy davlat tilidir Bu jarayon diniy xilma-xillik va animistik qarashlar bilan yanada ayqash-uyqash bo‘lib ketgan
Tabiiy o‘sish sur’atlari yuqori, .,6-3,7%ni tashkil qiladi Aholi juda notekis joylashgan, tog‘li hududlar, kichik orollardan . km^. ga 3-5 kishidan to daryo vodiylari va deltalarida 500-600 kishi va undan ortadi Birma va Tailandda 70% aholi Iravadi va Mekong daryo vodiysi va deltalarida, Indoneziya (Yava oroli), Filippinda 80%ga yaqin aholi Mindanzo, Luson, Palavan, Negros, Sebu, Samar orollari va tekisliklarda joylashgan Ayni vaqtda ko‘pgina orollarda deyarli aholi yashamaydi
Qishloq aholisi ko‘pchilikni tashkil qiladi va qishloqlar joylashuviga ko‘ra bir-biridan deyarli farq qilmaydi Malayziyada ./5 qism aholi shaharlarda yashasa, Singapur (9/.0 qism aholi yashaydi) shahar-davlatdir Shahar aglomeratsiyasi rivojlangan Manila, Jakarta va Bangkok, Rangun va Singapur yirik millioner shaharlar qatoriga kiradi
Tashqi savdo mintaqa iqtisodiyotida muhim o‘rin tutadi Eksportda qalayi (dunyo bo‘yicha 75%), rangli metall rudalari va neft, mahsulotlari, shirik ziravorlar, tabiiy kauchuk (dunyo bo‘yicha 50%), mevalar (jumladan, konservalar) va dengiz mahsulotlari kabi an’anaviy mahsulotlaridan tashqari, 80-yillardan boshlab ilmiy-texnika taraqqqiyoti bilan bog‘liq, zamonaviy va o‘ta zamonaviy mashinasozlik, elektrotexnika va elektronika (ayniqsa, maishiy elektronika mahsulotlari, kompyuter texnikasi, xizmatlar (mehmonxona va restoran xizmati, turizm va boshq) ko‘rsata boshladi.
Janubi-Sharqiy Osiyo mintaqasi Malayya arxpelagi va orollarini o‘z tarkibiga oladi Janubi-Sharqiy Osiyo mintaqasida siyosiy kartasi birmuncha murakkab (6 ta respublika, 3 ta monarxiya va . ta mustamlaka hudud), ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi turlicha bo‘lgan mamlakatlar joylashgan
Iqtisodiy-geografiya holati juda qulay

• 
  Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlari xalqaro savdo yo‘llari yaqiniga joylashgan
  
• 
  Malakka bo‘g‘ozi savdo-iqtisodiy ahamiyati jihatidan Suvaysh va Panama kanallari va Gibraltar bo‘g‘ozi bilan tengdir
  
• 
  Mintaqa mamlakatlari dunyodagi aholi soni eng ko‘p bo‘lgan Hindiston va Xitoy o‘rtasida joylashgan bo‘lib, Tinch va Hind okeanini ajratib tursa-da, Yevrosiyo bilan Avstraliyani o‘ziga xos tarzda qo‘shib turadi