Yangi davrda osiyo mamlakatlarining rivojlanish xususiyatlari

Sanoati Mintaqa mamlakatlari rivojlangan yoqili-energetika bazasiga ega Energobalansda (4/5 qism hosil qilinayotgan elektr energiya to‘g‘ri keladi) keyingi yillarda tabiiy gazdan foydalanish, ayniqsa Bruney va Indoneziyada tez sur’atlar bilan o‘smoqda
Qazib beruvchi sanoat Malayziya, Singupur, Tailand, Indoneziya, Filippin va Birmada rivojlangan O‘tgan asrning 70-yillaridan boshlab ishlov beruvchi sanoat-metallurgiya (to‘la siklli qora metallurgiya, rangli metallurgiya-qalayi, alyuminiy va boshqa rangli metallarni dastlabki boyitish va uning ikkinchi bosqichi), mashinasozlik, ayniqsa elektrotexnika, neft va tabiiy gaz asosida neft-kimyo sanoati, yengil (to‘qimachilik va poyabzal) va oziq-ovqat, yog‘ochni qayta ishlash va sellyuloza-qog‘oz sanoati, ayniqsa xalqaro bozorda talab katta bo‘lgan badiiy hunarmandchilik mahsulotlari (daraxt va suyakka o‘yib ishlash, zargarlik mahsulotlari va boshqa) asosan port shaharlarda rivojlangan Mintaqa mamlakatlari sanoatining rivojlanishi va ijtimoiy-iqtisodiy tarkibining shakllanishida davlat kichik biznesnigina emas, balki iqtisodiyotning yirik sektoridagi korxonalarni ham qo‘llab-quvvatlashi katta ahamiyat kasb etmoqda (Indoneziya, Tailand, Filippin) Mintaqaning ko‘pgina mamlakatlarida XX asrning 80-yillaridan boshlab sanoat korxonalari sertarmoq ishla chiqarish yo‘nalishida rivojlana boshladi Masalan, “Saym-Dabi” kompaniyasi Malayziyada 60% neft qazib beruvchi tarmoq jihatlarini, 48% tamaki mahsulotlari, 30% po‘lat va prokat ishlab chiqarishni o‘z qo‘liga to‘plashdan tashqari, mintaqa qishloq xo‘jaligi, savdo, moliya, ko‘chmas mulk, injiniring sohalarida yirik aktivlarga egadir
Qishloq xo‘jaligi Mintaqadagi mamlakatlarning barchasida subtropik va tropik dehqonchilik rivojlangan Chorvachilik yem-xashak bazasining zaifligi tufayli taraqqiy etmagan bo‘lib, asosan ishchi hayvon sifatida foydalaniladi Agroiqlimiy xususiyatlar ta’sirida dehqonchilik tor ixtisoslashuvga egadir Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida ekin maydonlarining ./3 qismi oziq-ovqat ekinlari va ./3 qismi texnika ekinlari bilan band Plantatsiya xo‘jaliklarida xorij kapital (AQSH, Fransiya, Buyuk Britaniya, Yaponiya kapitali Bruney, Malayziya, Tailand va Filippinda) yetakchi mavqega ega
Dunyodagi eng yirik sholi yetishtiruvchi mintaqa Jahondagi yetishtirilayotgan sholining .0;i va eksportning 33% i mintaqa hissasiga to‘g‘ri keladi Eng ko‘p sholi ishlab chiqaruvchi mamlakatlar: Tailand, Birma va Vetnam, Indoneziya va Filippindir (Indoneziya dunyoda sholi ishlab chiqarish bo‘yicha 3-o‘rinda (yiliga 50 mln t) va Filippin .0-o‘rinda (yiliga .0,3 mln t) turadi va sholidan 3 martagacha hosil olish imkoniyati bo‘lishiga qaramay, . marta hosil olinadi (yomg‘irlar mavsumida)
Boshqa oziq-ovqat ekinlaridan dukkaklilar, makkajo‘xori, shakarqamish, shirin kartoshka va maniok, sabzavot va mevalar (banan, greypfrut, ananas), shirin ziravor ekinlar ko‘plab yetishtiriladi
Texnika ekinlaridan kauchuk daraxti Malayziya, Indoneziya va Tailanddan yetishtiriladi hamda dunyoda yetishtirilayotgan tabiiy kauchukning 90% dan ortig‘i shu mintaqaga to‘g‘ri keladi
Umuman, Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida amalga oshirilgan agrar islohotlar-irrigatsiya tizimlarining yaxshilanishi, tuproq unumdorligining oshishi, shuningdek, qishloq xo‘jaligi infratuzilmalarining rivojlanishi iqtisodiy o‘sish sur’atlarining muhim omili bo‘ldi va ichki moliyaviy mablag‘larning to‘planishiga, sanoat tarmoqlarining jadal taraqqiy etishiga kuchli turtki berdi
Transporti Tashqi iqtisodiy aloqalarda dengiz transporti, ichki aloqalari daryo, avtomobil, qisman temir yo‘l transporti hamda jilovli (tog‘li hududlarda) transport muhim o‘rin tutadi Havo transporti Singapur va boshqa mamlakatlarda rivojlangan bo‘lib, xalqaro aeroportlar (Singapur, Jarakta, Xanoy, Kuala-Lumpur, Bangkok, Manila va boshqa) mavjud