Yangi oʻzbekiston talabalari axborotnomasi

Tushunarlilik prinsipi. Tushunarlilik prinsipi o`quvchilarni yosh xususiyatlari 
qonuniyatlariga va o`quvchilarga rivojlanish darajalarini ta`limiy jarayonini tashkil etish va 
amalga oshirishga mos kelishiga asoslanadi. 

---

65 
YANGI OʻZBEKISTON TALABALARI 
AXBOROTNOMASI 
www.in-academy.uz 
1-JILD, 6-SON (YOʻTA) 
O`quvchining fikrlash qobliyatini shakllantirish kerak. Bilimni tushunarli bo`lishiga imkon 
beradigan shart sifatida bilishga qiziqish uyg`otish zarur. O`rganilayotgan bilimlarning 
maktab o`quvchisi shaxsini har tomonlama rivojlantirishdagi ahamiyati va zarurligini 
tushunib yetish kerak. 
Tushunarlilik prinsipida yengildan og`irga, aniqdan noaniqqa, oddiydan murakkablikka kabi 
qoidalarga rioya qilinadi. 
Ta`limning ko`rgazmalilik prinsipi. Ko`rgazmalilik prinsipi – ta`lim jarayonida juda keng 
qo`llaniladi. O`qitishning ko`rgazmalilik prinsipiga amal qilish, demak bu – ko`rgazmali 
qurollarga tayanish, o`quvchilar hissiy bilishining barcha jihatlariga rahbarlik qilish va 
boshqarishdir. 
Maktab o`quvchilari uchun ko`rgazmali qurollardan foydalanish rivojlantiruvchi ahamiyatga 
egadir. Chunki, ular umumlashtirish, tahlil va tahlildan xulosa chiqarish jarayonining 
shakllanishiga yordam beradi. Ko`rgazmalilik prinsipi o`qituvchiga quyidagi talablarni 
qo`yadi. O`quvchi materialni o`rganish jarayonida hissiy obrazlarning zarurligini tushunishi 
kerak. 
Ta`limning ongliligi va faolligi prinsipi. Bu ta`lim jarayonida asos qilib olingan qoida sifatida 
quyidagi uchta muhim jihatini o`z ichiga oladi: 
O`quvchilar tomonidan o`quv materiallarining ongli ravishda tushunilishi; 
O`quv mashg`ulotlariga ongli munosabatda bo`lish; bilish faoliyatining shakllanishi. 
XULOSA. 
Ayrim hollarda o`quvchilar yangi bilimga tegishli o`tilgan mvzuni qaramay, ongli ravishda 
yangi materiallarning yengil – yelp o`zlashtirishga harakat qiladi. Bu o`zlashtirilgan yengil –
yelpi bilimlar tez kunda o`quvchilarning xotirasidan chiqib ketadi.
O`rganilgan qoidalarni bilish, ularni tushuntira olish, yangi bilimlar asosida masalalarni yecha 
olish, mashqlarni bajara olish, o`rganilgan materiallarni mustaqil ravishda takrorlay olish, 
yangi mavzuni o`zlashtirish uchun boshqa o`quv fanlardagi bilimlardan foydalana bilish, 
o`zlashtirilgan bilimlarni hayotda qo`llay bilish va o`z bilimlarini davriy ravishda 
chuqurlashtirish juda muhimdir. 
O`quv materialini o`rganish yo`li fikr yuritishning didaktik- materialsitik usullarini, milliy 
mafkuraga hamda milliy qadriyatlarga asoslangan axloq, xulq-atvorning irodaviy sifatlarini 
shakllantirishga olib kelishi kerak. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Portal.guldu.uz 
2. Az. Kurs.organization. kurs books@ta`limmetodikasi 
3. №7-ma`ruza Ta`lim prinsiplari to`g`risida (96-110-betlar) 
4. Xalq so`zi gazetasi va pedagog jurnali yangi sonlar