Yechish jarayonini m odellashtirish
Download 0.64 Mb. Pdf ko'rish
|
|
qilishda shu
turdagi masalalarning yechilishlarini ilgari qaralgan, yangi turdagi masalaga m a’lum darajada o ‘xshash masalalarning yechilishlari bilan taqqoslash yordam beradi. Bunday mashqiar bir turdagi masalalarning yechilish usullarini aralashtirib yuborishning oldini oladi. Masalan, sonni bir necha birlik orttirish yoki kamaytirish bevosita yoki bilvosita bayon qilingan masalalarni taqqoslash lozim. shu maqsadda masalalrni jufti bilan kiritish kerak: 1. N om a’lum son 15 dan 8 ta ortiq. Noma’lum sonni toping. 2. 12 noma’lum sondan 7 ta ortiq. Noma’lum sonni toping. Bu masalalar yechilgandan so‘ng, nima uchun ulaming har birida ham, ... dan ... ta ortiq deyilsa ham har bir amal bilan yechilishi oydinlashtiriladi. 0 ‘quvchilar ikkinchi masalada 12 soni nom a’lum sondan 7 ta ortiq, demak noma’lum son 12 dan 7 ta kam va masalani ayirish amali bilan yechish lozim deb javob berishlari kerak. Bu 3-bosqichda boMadi. Bunda masalalar shunday maqsad bilan olinadiki, yengil masalani har bir o‘quvchi yecha olishi kerak, bu esa qiyinroq masalani mustaqi yechishga tayyorgarlik boMadi. Masalan, quyidagi bir juft masala taklif qilinadi. 1. Uch tup olma daraxtidan 310 kg olma terib olindi. Birinchi tupdan 120 kg , ikkinchi tupdan 90 kg olma terib olindi. Uchinchi tup olma daraxtidan necha kilogramm olma terib olindi? 2. Uch tup olma daraxtidan 280 kg olma terib olindi. Birinchi tupdan 96 kg, ikkinchi tupdan birinchi tupdan terib olingan olmaning - qismi terib olindi. Uchinchi tup olma daraxtidan necha kg olma terilgan? 2-masala, I-masalaga qaraganda qiyinroq, lekin avval birinchi so‘ngra, ikkinchi masalani yechilsa, 2-masalani ham yechish oson boMadi. 415 M asalaning yechilish usulini um um lashtirish uchun vaqti-vaqti bilan harfiy m a’lumotli, shuningdek, son m a ’lumotli m asala- lam ing yechilishlarini elem entar tadbiq qilib o 4takazib turish foydali. Bu masala yechim ga ega bo 4 ladigan yoki yechimga ega bo4lm aydigan bitta yoki bir nechta yechim ga ega b o4 ladigan shartlarni, shuningdek bir kattallik qiym atining o ‘zgarishiga bog'liq ravishda ikkinchi kattalilk qiym atining o‘zgarish shart- larini aniqlash demakdir. Q uyidagi m asalani yechish talab qilinsin: ”Singlisi bir oyda x bet kitob o ‘qidi, akasi esa y n d a n y bet kam o4qidi. A kasi qancha bet kitob o4qidi?’\ M asala bo 4yicha o 4quvchilar x-y ifodani yozadilar. Qanday ifoda hosil qilindi? (Ayirma). x harfiga qanday qiym atlar berish m um kin? у harfidan katta yoki teng qiymatlarni. chunki kam ayuvchi ayriluvchidan katta yoki teng bo4 lishi kerak. Hayotda bo'ladigan qiym atlarni olish kerak, bir oyda 1000 yoki undan kam bet kitob o 4qish mumkin. Bolalar harflarga turli qiym atlar bera turib, faqat sonli m a’lumotlari bilan farq qiluvchi barcha masalalar bitta amal bilan yechilishiga ishonch hosil qiladilar. M asala yechilishini umumlashtirish shundan iborat. Bundan tashqari hosil qilingan sonli m a’lumotlarni taqqoslab o'quvchilar qaysi hollarda akasi o4qigan kitoblar soni ortishini va qaysi hollarda kamayishini kuzatish mumkin. K o‘p masalalar turli usullar bilan yechilishi mumkin. T o ‘g ‘ri yechish yoMlarini izlash bolalarni berilgan sonlar va izlanayotgan son orasidagi yangi bog'lanishlar ochishga shuningdek endilikda bolalarga m a’lum bog4lanishlardan yangi sharoitlarda foydala- nishga olib keladi, bu esa yechish usulini umumlashtirishga keltiradi. Download 0.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|