Yechish jarayonini m odellashtirish
Download 0.64 Mb. Pdf ko'rish
|
|
ruchka qalamdan
50 s o ‘m qimmat boMsa, 18 ta ruchka uchun necha so‘m toMash kerak boMadi? Bu masala matnini o ‘zgartirish narx, miqdor, qiym at terminlarini kiritishdan iborat boMishi mumkin. natijada, matn quyidagi ko‘rinishga keladi: Barcha qalamlarning qiymati 1000 so6m. Qalamlar miqdori 10 ta. Narxi nomaMum. (1- qism). Ruchkalar miqdori 18 ta. Narxi nomaMum. Xarid qilingan- laming umumiy qiymati nomaMum, uni topish kerak (2-qism). Ruchkaning narxi qalamnikidan 50 socm ortiq (3- qism). Yechish rejasini topish va bajarish uchun uchta kattalik: narx, miqdor va qiymat o‘rtasidagi bogMiqlikni bilish, beriigandan 18 taga ko‘p sonni topa bilish yetarli. Qayta tuzish natijasi qisqa yozuvda aks ettirilishi mumkin. Hosil qilingan matnni og‘zaki qayta yaratish bilan cheklanish ham mumkin. M aqsadli qayta 428 tuzishga o'rgatish - masala yechishga o4rgatishning muhim jihatlaridan biri. Undan foydalanishning dastlabki tajribasiga bolalar oddiy masalalarni qayta tuzish ko‘nikmasiga ega boMishi kerak. Buning uchun o‘qituvchi o‘quvchilarga masalani idrok etgandan keyin masala sharti va savolini ular uchun eng asosiysini ajratib ko‘rsatgan holda takrorlashni taklif qiladi, bunga yordamlashadi. Bolalarga masala mazmunini uning savoliga javob topish uchun qulay shaklda ifodalashni taklif qilish zarur. Ularni muhokama qilish va eng yaxshi usulni tanlash maqsadga muvofiq. Masalani izohlashning alohida turi masalada so‘z yuritilgan kattaliklarni oMchashning qulay birliklarini kiritish sanaladi. Quyidagi masalani ko4rib chiqamiz: 2-masala: 0 ‘quvchi 1 ta kundalik daftar va 1 ta daftar uchun 1700 so4m toMadi. Agar kundalik daftar daftardan 16 marta qimmat bo‘lsa, kundalik daftar va daftar necha so‘m turadi? Ushbu masala o'qitishning an’anaviy tizimi bo4yicha odatiy metodlar bilan yechilishi mumkin. 0 4quvchilar uni sxematik modellashtirish metodidan foydalanib, bitta kesmani bitta daftar deb bilib, yecha oladilar. 1700:17=100 (so4m )-daftar narxi 100'16=1600 (so;m)-kundalik daftar narxi. A n’anaviy sinflarda bu masalani qiymatning yangi birligini kiritish va masala matnini qayta tuzish yoMi bilan yechish mumkin. 0 ‘qituvchi quyidagicha fikr yuritadi. Qiymat va narx- kattaliklar. Masaladi faqat narx qiymat kattaligi tilga olingan. Biroq qiymat har qanday kattalik kabi boshqa ko‘plab birliklarga ega boMishi mumkin. OMchov sifatida shu kattalik bilan tavsiflanadigan istalgan obyektni olishga va unga birlikka teng qiymat berishga, ya’ni bu obyektdagi «kattalik miqdorini» birlik deb qabul qilishga haqlimiz. Masalada kundalik daftar va daftar narxi bilan tavsiflanadigan ikki xil predmetgina tasvirlangani uchun, oMchov sifatida ulardan birini tanlash va uning narx qiymatini birlik sifatida qabul qilish qulay. Tanlov uchun ikkita imkoniyat mavjud boMgani sababli, ko4rilayotgan masalani qayta tuzishning ehtimoliy yoMi ham ikkita. OMchov sifatida nisbatan 429 arzon predmet - daftarni olamiz. Uning narxini birlik sifatida qabul qilamiz va bu birlik nomini beramiz. Nom turlicha bo‘lishi mumkin. Yangi terminlar o‘ylab topmaslik uchun narxning “yangi” birligiga pretmet nomini beram iz-“daftar” . Endi biz yangi qiymat birligiga egam iz-bitta daftar. Masalada tasvirlangan predmetlar narxini yangi birliklarda keltiramiz, daftar narxi-bitta daftar. Kundalik daftar narxi shartga ko‘ra daftar narxidan 4 marta ortiq. Yangi birlikni hisobga olib, masalaning yangi talqinini olamiz. 2.1-masala: 0 ‘quvchi 2 ta kundalik daftar va 3 ta daftar uchun 3500 so‘m toMadi. Agar kundalik daftari daftardan 16 marta qimmat boMsa, kundalik daftar va daftar necha so'm turadi? 2-masalaning berilganlaridan foydalanib masalani yechamiz. Narxni daftarlarda oMchasak, 1 ta daftar narxi 1 daftarga teng, kundalik daftar esa 16 marta qimmat. Kundalik daftar va daftar narxini soMnlarda aniqlang. Download 0.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|