Yerlarni miqdor va sifat jihatdan hisob qilish

N_t = TEI x K_xxK_jx70_s
Bu yerda: N_t – 1 ga tuproqning narxi,
K_x – hudud xususiyatiga bo‘lgan koeffisiyent.
K_j – joyga bo‘lgan koeffesiyent.
Toshkent viloyati tekisligidagi o‘rta qumli sug‘oriladigan 1 ga tuproqning narxi quyidagiga teng


N_t = 132 x 1,27 x 4,4 x 70 = 51,632 s.

I.I. Karmanov formulasiga binoan tuproq emas yer narxlanadi, chunki, hudud xususiyati va joylanishini Yerning tarkibiniy qismi hisoblanadi. Tuproqning narxi esa – yer narxining asosiy tarkibiy qismi bo‘lib qolishi kerak. Biz tuproqni uning hosildorligiga qarab narxlanishini taklif qilamiz. Chunki, hosildorlik qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishining asosiy vositasidir. Sug‘oriladigan tuproqlar narxi aniqlash quyidagi formula asosida chiqariladi:

N = B x (40 : 100) x 800 x 10 x N
Bu yerda: B - tuproq bonitet bali;
40 o‘rtacha maksimal hosildorlik (sg/ga);
100 – tuproqdan olinadigan hosil;
800 – birinchi navli 1 t. paxtaning sotib olinish narxi (so‘m);
10 – paxta - beda 1 marta almashlab ekishning davri (yil);
N – ijara muddati (yil);
Shunday qilib 1 ga sug‘oriladigan yerning narxi shu maydon hosildorligi tufayli olingan mahsulot narxiga bog‘liq.
Quyida Farg‘ona viloyati Bog‘dod tumani “Farg‘ona” xo‘jaligidagi 1 ga sug‘oriladigan yerning narxi haqida ma’lumotlar 1-jadvalda keltirilgan.

Tuproq turining raqami	Bonitet balli	Etalonli hosildorlik s/ga	1 ga tuproqning narxi ming/s
1	72	28,8	23,04
4	62	24,8	19,84
5	68	22,2	21,76
7	65	26,0	20,80
8	48	19,2	15,36
9	48	18,4	14,72

Ijara muddatini hisobga olmagan holda bu narx tuproq unumdorligining hozirgi holatini aks ettiradi va turli xil tuproqlarning ishlab chiqarish qobiliyatini pul ifodasida qiyoslashga imkon beradi. Noqishloq xo‘jalik ehtiyojlariga ajratilgan yerlarning qoplam miqdorini aniqlash va ushbu tadbirlarning iqtisodiy samaradorligi yer narxi formulasi asosida hisoblanadi.