Yo`ldаshev Asqarali Yakubovich soliqlar va soliqqa tortish

 
TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR 
1. Aksiz solig`i qanday soliqlar tarkibiga kiradi? 
2. Aksiz solig`ining mohiyati nimadan iborat? 
3.Aksiz solig`ining obyekti? 
4. Aksiz solig`i stavkalari? 
5. Aksiz solig`ining to`lash tartibi nimadan iborat? 
 
68

---

X bob. YER OSTI BOYLIKLARIDAN FOYDALANGANLIK 
UCHUN VA SUV RESURSLARDAN FOYDALANGANLIK UCHUN 
SOLIQNING MOHIYATI VA UNI HISOBLASH TARTIBI 
l-§. Yer osti boyliklaridan foydalanganligi uchun soliqning mohiyati va 
ahamiyati 
 
Yer ostidan foydalanganlik uchun soliqni O`zbekiston Respublikasi hududida 
foydali qazilmalar qazib olishni, shuningdek, foydali qazilmalar qazib olish bilan 
bog`lik bo`lmagan yer osti inshootlari qurish va ulardan foydalanishni amalga 
oshiruvchi korxona, tashkilot, firmalar va fuqarolar to`laydilar. 
Yer ostidan foydalanganlik uchun soliq solish obyektlari quyidagilardan 
iborat: 
- foydali qazilmalar (shu jumladan, qo`shilib chiqadigan qazilmalar va 
qimmatli komponentlar) qazib olish hajmi; 
- texnogen hosilalarning (mineral xomashyo qazib olish va ularni qayta 
ishlash chiqindilarning) hajmi; 
- foydali qazilmalar qazib olish bilan bog`lik bo`lmagan yer osti inshootari 
hajmi; 
- to`plangan rangli toshlar xomashyosi, paleontologiya qoldiqlari va boshqa 
geologik kolleksiya materiallari, namunalarini hisobga olingan qiymati. 
Yer ostidan foydalanganlik uchun soliqdan quyidagilar ozod qilinadi: 
- yer qa'rini geologik jihatdan o`rganuvchi shaxslar; 
- geologiya, mineralogiya va boshqa alohida qo`riqlanadigan tabiiy 
hududlarda ilmiy ishlar olib boruvchi shaxslar; 
- xo`jalik va maishiy ehtiyojlari uchun o`zlariga berilgan yer uchastkalari 
doirasida belgilangan tartibda keng tarqalgan foydali qazilmalar, qazib olishni 
hamda yer ostidan foydalanuvchilar. 
Soliq to`lovchilar yer ostidan foydalanganlik uchun soliq bo`yicha hisob-
kitoblarini soliq organlariga quyidagi tartibda taqdim etadilar: 
- foydali qazilmalar qazib olganlik va texnogen hosilalaridan foydalanganlik 
uchun-yilning har choragida, yil choragi bo`yicha moliyaviy hisobotlarni taqdim 
etish uchun belgilangan muddatdan kechiktirmay; 
- mineral xomashyo qazib olish va uni qayta ishlash bilan bog`lik bo`lmagan 
holda yer qa'ridan foydalanganlik uchun - bir yilda bir marotaba, yillik moliyaviy 
hisobotlarni taqdim etish uchun belgilangan mud-datdan kechiktirmay. 
Yer ostidan foydalanganlik uchun soliq: 
- foydali qazilmalar qazib olganlik va texnogen xosilalardan foydalanganlik 
uchun har oyda hisobot oydan keyingi oyning 20 - kuniga;  
- qolgan hollarda-yilning har choragida, yil choraklari bo`yicha va yillik 
hisobotlarini topshirish muddatlarida to`lanadi.