Yo‘ldosheva

Yozuv daftari bilan ishlash. Yozuv daftari asosida uytıshtiriladigan yozuv darslarida o‘quvchilar asosan grafik malakalarni egallaydilar. Yozuv ko‘nîkmalarini shakllantirish ham bevosita nutq hamda tafakkıır faoliyati bilan bog‘liq. Shu sababli yozııv daflari ham savod o‘rgatish jarayoniga mos holda tuziladi.
Yozuv daftari da ta'lim beruvchi, o‘rganuvchi-tekshiruvchi va tekshiruvchi mashqlar beriladi. Bu mashqlar bilan ishlash jarayonida lug‘at ustida ishlash, to‘g‘ri talaffuz, og‘zaki suhbat, gap va so‘z tahlili, so‘z yoki bo‘g‘indagi yozilishi o‘rganiladigan harfni ajratish, bo‘g‘inlaı ni biriktirish, tuzilgan so‘zlarni o‘qish va yozish kabi ish turlaridan foydalaniladi.
Yozuv daftarida o‘quvchilar „Alifbe“da o‘rganilgan harfni yozma shakllantiradilar. Suhbat uchun daftarning yuqori qismida predmet rasmi yoki biror mazmunli rasm keltirilishi, ayrim predmet nomlarini ifodalovchi so‘z chizmasi katakchalarga ajratib berilishi, gap nusxalar- ining keltirilishi maqsadga muvofiqdir. Ba'zi o‘rin1arda o‘quvchilar berilgan gap yoki so‘z chizmasini o‘zlari mustaqil tasvirlaydilar.
Predmet rasmi berilgan o‘rinlarda shu predmet nomi — so'z bo‘- g‘in-tovush jihatdan tahlil qilinadi, so‘zdagi tovushlar soni suhbat yo‘li bilan aniqlanadi va katakchalarda ranglar bilan belgilanadi.
Mazmunli rasm asosida gap chizmasiga mos gap tuziladi, keyin o‘sha gapning tahlili ustida ish olib boriladi.
Harflarning yozma shakli ularning bosma shakli bilan taqqoslash orqali tanishtiriladi.
Yozuv daftarida tinish belgilar qo‘llangan. Ular shu belgi uchragan o‘rin1arda tanishtirib boriladi.
Yozuvga o‘rgatishda o‘quvchilarning ko‘ruv, eshituv, qo‘l harakati sezgilarini ishga solish lozim. Shunda yozuv quruq yozuv bo‘lmay, ongli yozuvga aylanadi.
Yozuvga o‘rgatishda orfografik elementlar. Orfografiya yunoncha so‘z bo‘lib, „to‘g‘ri yozuv“ degan ma'noni bildiradi. Orfografiya (imlo) adabiy tilning yozma shakli bilan bog‘liq bo‘lib, to‘g‘ri yozish haqidagi qoidalar yig‘indisidir. Orfografiyani bilmay turib, fikrni ad- abiy til me'yorlari asosida yozma ifodalab bo‘lmaydi. O‘quvchilarning imloviy savodxonligi haqida g‘amxo‘rlik qilish tilning aniqligi, fikrni to‘g‘ri ifodalash, kishilar bilan o‘zaro xatosiz muomala qilish uchun g‘amxo‘rlik demakdir. Savod o‘rgatish davrida bolalarda grafik malakani shakllantirish bilan birga imloga oid malaka ham shakllantiriladi.
Savod o‘rgatislı davrida o‘quvchilar quyidagilarni amaliy tarzda o‘rganadilar:

1. 
   talaffuzi va yozilishida farq qilmaydigan so‘zlarda tovush bilan harfning mosligini;
   
2. 
   so‘zlarni alohida yozishni, ya’ni yozuv vositasida so‘zni ma’no birligi sifatida ajratishni;
   

4. 
   so‘zning satrga sig‘may qolgan qismini keyingi qatorga bo‘g‘inlab ko‘chirib yozishni (bunda bo‘g‘in hosil qilgan bir unli harfni qatorga ko‘chirib yozib bo‘lmasligini);
   
5. 
   gap boshida, shuningdek, kishilar ismida, hayvonlarga qo‘yilgan nomlarda bosh harfning ishlatilishini.
   

Savod o‘rgatish davrida o‘quvchi1arda o‘z-o‘zini tekshirishga oid malaka shakllantiriladi: kılar yozganlarini namtına bilan solishtiradilar, yo‘1 qo‘ygan xatolarini topadilar, ularni izohlashga o‘rganadilar. Shu davrdanoq ko‘chirib yozish, diktant va ijodiy yozuv (insho)lardan foydalaniladi.
Gap va so‘zlarni yozishdan oldingi tayyorgarlik ishlari, muntazam o‘tkazib boriladigan o‘z-o‘zini tekshirish mashqlari, o‘qilgan matnning
i9
imlosini kuzatish o‘quvchilarda yuqori snvodxonlik garovi bo‘lgan or- fografik ziyraklikni asta-sekin shakllantira boradi, ularni yuqori sinflarda o‘rganiladigan imlo qoidalarini puxta o‘zlashtirishga tayyorlaydi.