Yo’nalishi talabalari uchun

 
Til 
Til mushaklardan tuzilgan bo`lib, og`iz bo`shlig`ida joylashgan. 
Til faqat hazm a`zolariga mansub bo`lmasdan, so`zlashishda, 
talaffuzda faol katnashadi. 
Til uch qismdan iborat: til uchi, til tanasi, til ildizi. Til ustki 
yuzasida 
to`rt xil so`rg`ich mavjud: 
   1 .Ipsimon so`rg`ich; 
  2.Zamburuqsimon so`rg`ich; 
  3.Halqa bilan o`ralgan so`rg`ich 
  4.Bargsimon so`rg`ich 
Til mushaklari xususiy va skelet mushaklaridan iborat. Uch juft 
skelet mushaklari mavjud. 
1. Engak - til osti mushagi. 

---

 
78 
2. Til osti - til mushagi . 
3. Bigiz til mushagi. 
Til xususiy mushaklari tolalardan iborat bo`lib, bu tolalar o`zaro 
tutashib,  chirmashib  ketgan.  Buning  natijasida  til  turli  tomonga 
burilib, o`z shaklini o`zgartirish xususiyatiga ega. 
Og`iz  bo`shlig`ining  shilliq  qavatida  turli  hajmda  juda  ko`p 
so`lak  bezlari  joylashgan.  Ular  til,  lab,  lunj  va  tanglay  nomi  bilan 
ataladi.  SHuningdek,  katta  hajmdagi  3  juft  so`lak  bezlari  og`iz 
bo`shlig`i atrofida joylashgan. 
1. Quloq oldi bezi. 
2. Jag` osti bezi. 
3. Til osti bezi. 
Halqum 
Halqum  voronkaga  o`xshash,  pastga  tomon  torayib  tuzilgan.  U 
kalla suyagining tubidan boshlanib, og`iz va burun bo`shliqlariga keng 
ochilib  turadi.  Halqumni  umurtqa  pog`onasi  va  undagi  muskullar 
chegaralaydi,  old  tomonda  hiqildoq  joylashib,  halqumga  tutashib 
turadi. 
Halqum bo`shlig`i: burun, og`iz, hiqildoq qismlaridan iborat. 
Halqum devori 3 qavat bo`lib ; ichki shilliq parda, muskul parda, 
biriktiruvchi to`qima pardadan iborat. 
SHilliq  parda  -  ko`p  qavatli  yassi  epiteliy,  kiprikli  epiteliy  va 
shilliq parda osti bezlaridan iborat. 
Muskul  parda  ko`ndalang  targ`il  muskullardan  tuzilgan.  Ular 
cherepitsaga o`xshab ustma-ust joylashadi. 
Biriktiruvchi  to`qima  muskul  qavatlarini  tashqi  tomondan  o`rab 
turadi. 
Qizilo`ngach. 
25-30   sm   uzunlikdagi   mushakdan   tuzilgan   bo`lib,   6-bo`yin   
umurtqa  qarshisidan  boshlanib,  11  -  ko`krak  umurtqasi  ro`parasida 
me`daning kirish  qismiga ulanadi. 
Qizilo`ngach  joylashishiga  qarab;  bo`yin,  ko`krak,  qorin  qismidan 
iborat. Qizilo`ngach devori uch pardadan iborat: biriktiruvchi to`qima 
parda,  muskul  parda,  shilliq  parda.  Uning  muskuli  uzunasiga  va 
aylanma  tutamlardan  iborat.  Qizilo`ngachning  yuqori  3/1  qismi 
ko`ndalang  targ`il  muskuldan,  pastki  3/2  qismi  silliq  mushakdan 
tuzilgan.