Yosh davrlar psixologiyasining predmeti, nazariy va amaliy vazifalari

3.Faollik bosqichi (3-6 yosh) –psixoijtimoiy rivojlanish bosqichi shaxsiy genetal zonalarini inobatga olgan holda. Psixojinsiy rivojlanishning faollik bosqichida bola ko’pincha o’z jinsiy organlarini o’rganadi, bolalarni dunyoga kelishi va jinsiy munosabatlar bilan bog`liq savollarga qiziqish uyg`otadi.

Aynan bu davrida har bir odamning individual rivojlanishida tarixiy nizo Edip kompleksi yuzaga keladi. O’g`il bolada onani egallash va otasini chetlashtirish istagi yuzaga keladi. Otasi bilan ongsiz raqobatga kirishib bola u tomonidan jazoni qo’llanilishidan qo’rqadi

Bolaning ambivalent tuyg`ulari (otaga nisbatan muhabbat) nafrat Edip kompleksi bilan kechuvchi 5-7 yosh oralig`ida bartaraf etiladi. O’zini otasi bilan tenglashtirish (intonatsiya, xulq-atvori gaplariga taqlid qilish, me`yor, qoida, ustanovkalarini egallash) super Egoni yoki burchni, shaxsni tuzilmasini so’nggi komponentini yuzaga keltiradi. Qizlarda Freyd etakchi kompleks elektra kompleksni nazarda tutadi. Elektra kompleksini hal etish ham o’zini onasi bilan tenglashtirib otasiga intilishni bosish bilan sodir bo’ladi. Qiz onasi bilan o’xshashligini kuchaytirib, otasiga simvolik yo’lni egallaydi.

4.Latent bosqich –jinsiy sokinlik 6-7 yoshdan 12 yoshgacha o’smirlik yoshi boshlangungacha davom etadi. Asosiy energiya kuchi o’qish, sport, bilishga intilish asosan o’zini jinsidagi tengdoshlari bilan do’stlashishga yo’naltiriladi. Freydning odamni jinsiy shakllanishidagi bu uzilishining ahamiyatini oliy insoniy madaniyatni rivojlanishi uchun sharoit sifatida alohida ta`kidlaydi.

5.Genetal bosqich (12-18 yosh)-pubertat davrda biologik etilish bilan asoslangan va psixojinsiy rivojlanishni yakunlovchi bosqich. Jinsiy va agressiv tuyg`ularni ko’payishi sodir bo’ladi hamda Edip kompleksi qaytadan yuzaga keladi. Autoerotizm yo’qoladi uning o’rniga boshqa jinsiy ob`ektlarga qiziqish paydo bo’ladi. Normada o’smirlikda jamiyatda o’z o’rnini topish, turmush o’rtog`ini izlash, oilasini yaratish harakatlari bo’ladi.

Bu bosqichning muhim vazifalaridan biri ota-ona qaramog`idan qutilishdir¹².