Yosh Kimyogarlar

Darsning jihozi: Kimyo faniga oid rasmlar, slaydlar va o’quv darsligi.
Yangi darsning bayoni.
Ilhomjon loydan yasalgan badbashara hayvonni stol ustiga qo`yib, tinglovchilarga uni «ajdar» deb ta-nishtirdi. «Ajdar»ning katta ochilgan ko`rimsiz og`zi tepaga qarab turardi. Yana bir ko`raylik, deb qichqirib yubordi. Ajdar bo`lganda ham oddiy ajdar emas, balki afsonalardagi ajdarlar singari og`zidan olov sochuvchi «ajdar», dedi Ilhomjon.Ammo har vaqt olov sochavermaydi, faqat uning og`ziga suv tomizil-gandagina qattiq jahli chiqib og`zidan olov sochadi, — dedi-da qo`liga uzun shisha nay olib, uni qandaydir suyuqlikka botirdi. Nayning ikkinchi uchini barmog`i bilan berkitgan holda suyuqlikdan bir-ikki tomchi olib, «ajdar»ning og`ziga tomizgan edi, shu ondayoq «ajdar» og`zidan pishillagan tovush bilan ko`zni qamashtirarli darajada oq yorug` alanga otilib chiqdi. Shu paytda Ilhomjonning «ajdari» afsonalardagi ajdar-dan ham dahshatliroq, shu bilan birga juda qiziq bo`lib ko`rindi. Azimjon. U suv tomizilaversa, ajdar o`t sochaveradi. deb tushundi shekilli Yo`q, «ajdar»ning jahli bosildi. Endi qancha suvtomizsang ham o`t sochmaydi, — dedi Ilhomjon. Loydan «ajdar» yasalganda uning og`iz bo`shlig`iga kichkina angishvona o`rnatilib quritilgan (kattaroq angishvona qo`ysa ham bo`ladi).
Tajribadan ilgariroq bir xovonchada bertole tuzini, yana bir hovonchada qandni maydalab, ularning kukunlari qog`oz usti-da cho`p bilan yaxshilab aralashtiriladi. «Ajdar» og`zidagiangishvonaga shu aralashmalar to`ldiriladi. Shundan keyin aralashmaga bir tomchi kon-sentrlangan sulfat kislota tomizilsa, aralashma o`t olib «ajdar»ning og`zidan kuchli alanga otilib chiqadi.Bunga sabab shuki, bertole tuzining sulfat kislotaga ta'siridan xlor (IV)-oksid va atomar kislorod hosil bo`ladi.
2KCIO₃ + H₂SO₄= K₂SO₄+ 2HCIO₃
2HCIO₃ = H₂O + 2CIO₂ + O₂
Xlor (IV)-oksid kuchli oksidlovchi bo`lganidan qandni oksid-laydi va ko`p issiqlik ajralib qand yonib ketadi . 12 CIO₂+ C₁₂H₂₂O₁₁ = 12CO₂+11 N₂O + 6CI₂Reaksiya mahsulotlarining hammasi ham gazsimon (suv ham bug`ga aylanadi) bo`lganidan ular katta kuch bilan otilib chiqadi.


BILIB QO`YGAN YAXSHI. Kinolenta yelimi.


2 protsentli ishqor eritmasiga kinolentani tushirib tozalanadi. So`ngra uni atseton yoki etilatsetat efirda eritilsa,


yelim tayyor bo`ladi. U bilan sellyuloidlar va plastmassadan bo`lgan narsalar yelimlanadi.