You tobe tarmog’ida biologiya online maktab deb qidiring va Bepul ta’lim oling

10-NAMLIK EKOLOGIK OMIL SIFATIDA
1.Tirik orgonizmlarni necha qismi suvdan iborat?
A) 1/3 B) 2/4 C) 2/3 D)1/4

2.Tirik orgonizmlar yashaydigan muhitda qaysi omil yetishmasa hayotiy jarayonlar sekinlashadi ?

A) yorug`lik B) namlik C) harorat D) tuproq

3. Quyidagi o’simliklarning qaysilarida barg og’izchalarining tunda ochilib va kunduzi yopilishi kuzatiladi? A)shuvoq B)sutlama C) saksovul D)juzg’un

4. Quyidagilardan qaysi biri to’g’ri fikrni inkor etadi? A)qarag’ayda bargi og’izchalari chuqur joylashgan, mumsimon kutikula bilan qoplangan

B)sahro baqasida nafas teshiklarini klapanlar bilan yopilish moslanishi bor C)yomg’ir chuvalchangi suv tanqisligida uxlaydi D)suv tanqisligida archada barglarning so’linqirab turishi kuzatiladi
5.Noqulay sharoitda hayotiy jarayonlarini vaqtinchalik to’xtata oladigan o’simliklar? A)funariya, parmeliya B)kovul, palma C)monster, giasint D)agava, molodilo

6. Moslanish turiga ko’ra kserofitlar nechta guruhga ajratiladi? A) 2ta B) 3ta C) 4ta D)ajratilmaydi

7. Quyidagilardan to’g’ri bo’lmaganini ajrating. 1)hasharotlarda suvsizlikka moslanish ayirish mahsulotlarining maksimal suvsizlanishi; 2)efemerlar noqulay davrni urug’ holatda o’tkazadi; 3)kana suv tanqis bo’lsa uxlaydi; 4)tipratikan suv tanqis bo’lgan tungi hayot tarziga o’tadi; 5)kalamushda tuya kabi yog’ zahirasi bor

A) 5 B) 1 C)3 D)to’g’ri javob yo’q

8. Nima uchun siydik kislotani organizmdan chiqarib yuborish uchun suv deyarli talab qilinmaydi.

A) zaharli B)suvda yomon eriydi C) so’ngi mahsulot D)suvda yaxshi eriydi
9.Saksovul va archa uchun umumiy xususiyat ? A)barglarning mayda qipiqsimon bo’lishi B) ignabarg hosil qilishi C)yashash muhiti
D) namlikka talabi

10. Fiziologik adaptatsiyalar sonini toping. n)migratsiya qilish; l)qalin jun; m)glikoproteinlar bo’lishi; s)hayvonlar tanasidan issiqlik ajralishi; t)4 kamerali yurakning tana haroratiga bog’liqligi; x)moddalar almashinuvi jadalligining glitseringa bog’liqligi; z)termoregulyatsiya teridagi qon tomirlar kengayishi va torayishi bilan bog’liq; A)2 ta B) 3 ta C) 4 ta D) 1 ta

11. Muz kristallari natijasida… A)hujayra membranasi shikastlanadi B)hujayra nobud bo’ladi C)hujayra o’z holatini yo’qotadi D)barchasi

12. Parazitlar soni bilan yog’ingarchilik miqdorini qanday umumlashtirish mumkin?

A) ikkisi ham o’zgaruvchan ekologik omil B) yog’inning ko’payishi parazitlar soniga ta’sir ko’rsatadi C) umumlashtiruvchi belgisi yo’q D) ikkisi ham ekologiyaga ta’sir ko’rsatadi
13.sukkulentlar (a) va sklerofitlar (b) hos javobni toping.
A) a- o‘z to‘qimalari va organlarida suvni zaxirada saqlash
b- epidermis to‘qimasi qalin mum qavat yoki mayda tuklar bilan qoplangan bo‘ladi
B) a- Barglardagi barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi b- suvni zaxirada saqlab turolmaydi
C) a- sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega bo‘lgani uchun suvni ushlab tura oladi
b- Agava, aloy, molodilo misol bo’la oladi
D) a- «nasos o‘simliklar», b- suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud

14. Nechtasi sukkulent o’simliklar

1) Sutlama, 2) Agava 3) yantoq, 4) Molodilo, 5) shuvoq, 6) kaktuslar
A) 4 B) 3 C) 5 D) 2

15. Poya sukkulentlar (a) va barg sukkulentlar (b) mos ravishta juftlang.

1) Agava, 2) shuvoq, 3) kaktuslar 4) aloy, 5) molodilo, 6) yantoq, 7) sutlamalar
A) a-1,2,3 b-4,5,7 B) a-3,7 b-1,5
C) b-3,4 a-1,5,7 D) a-3,5 b-4,7

16. Sklerofitlar va sukkulentlar nisbatini toping .

1) Sutlama, 2) Agava 3) yantoq, 4) Molodilo, 5) shuvoq, 6) kaktuslar
A) 2,5 B) 1,5 C) 1 D) 2

17. To’g’ri javobni toping.

A) Janubiy yarimsharda tog‘ning shimolga qaragan qiyaligiga ko‘proq quyosh nuri tushadi
B) Janubiy yarimsharda tog‘ning janubga qaragan qiyaligiga kamroq quyosh nuri tushadi
C) Shimoliy yarimsharda tog‘ning janubga qaragan qiyaligiga ko‘proq quyosh nuri tushadi
D) A,B,C
18.Ignabargli o‘simliklar uchun noto’g’ri moslanishni inkor qilmaydiganini toping. A) Barglarning qalin mumsimon kutikula bilan qoplanishi
B) Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kun­duzi yopilishi
C) Barglarning tangasimon, ignasimon yoki tikan shaklida bo‘lishi barg yuzasining kichrayishi­ga olib keladi
D) Barg og‘izchalarining chuqur joylashuvi

19. Tik qiyaliklarda asosan…

A) «xerox» «phyton» B) «scleros» «phyton»
C) «mesos» «phyton» D) «aeg» «phyton»
20.Hayvonlardagi suv tanqisligiga moslanishlar ko’rsatilmagan javobni toping. 1) termitlarni yerosti suvigacha yo’l ochishi;
2) gambuziya tuxumining suvda urug’lanishi; 3) tog’g’ozlari barmoqlarining orasida parda bo’lishi; 4) gekkonlarni kunduzi devor yorig’iga yashirinib yotishi; 5) dengiz masxarabozining o’simliklarga o’xshashligi; 6) kvaksha itbalig’ining rivojlanishi;
7) hasharotlarda nafas teshiklarining klapanlar bilan bekilishi; 8) tuya urkachida yog’ to’planishi; 9) manta tanasining suyri shaklda bo’lishi.
A) 1, 4, 9 B) 2, 4, 5, 8 C) 2, 3, 5, 9 D) 1, 7, 8

21. O’simliklardagi suv tanqisligiga moslanishlar noto’g’ri berilgan javobni toping. 1) machin mevasining suv yuqtirmaydigan qobiqqa ega bo’lishi;

2) alp o’simliklarida bargning so’liganligi; 3) qorabaroqning sho’rlangan tuproqda o’sishi; 4) sershox qirqbo’g’im sporofilining boshoqda halqa hosil qiiib joylashganligi; 5) plaunlarda suvni ko’p yo’qotganda ham hayot faoliyatini saqlanishi; 6) otquloqda barg sathining katta bo’lishi; 7) zuhrasoch anteridiysida ko’p xivchinli spermatozoidni yetilishi; 8) sigirquyruqda bargning qalin tuklar bilan qoplanganligi; 9) yaltirboshda vegetatsiya davrining qisqa bo’lishi.
A) 2, 5, 8, 9 В) 1, 3, 8, 9 С) 1, 4, 6, 7 D) 2, 3, 5, 6

22. Quyida berilgan moslanishlarning qaysilari suv bug’lanish kamaytiruvchi omil hisoblanadi?

1) transpiratsiyaning va ter ajralishining kamayishi; 2) keng yuzali ildiz sistemasining mavjudligi; 3) nafas teshiklarning klapanlar bilan bekilishi; 4) barglarning so’liganligi; 5) pillaga o’ralib uyquga ketish; 6) barglarning tikanga aylanishi; 7) barg yuzasining kengayishi.
A) 2, 3, 5, 6 В) 1, 4, 5, 7 С) 1, 3, 4, 6 D) 1, 2, 5, 7

23.Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kun­duzi yopilishi quyidagi qaysi o’simliklar uchun hos

A) kaktus, sutlama B) shuvoq, agava
C) saksovul, shuvoq D) molodilo,yantoq

24. Hasharotlarga hos muhit moslanishini toping.

1) Terlash kamayishi, 2) gomoyaterm, 3) Ayirish mahsulotlarining maksimal darajada suvsizlanishi
4) Yerosti suvlariga yo‘l ochish, 5) kunning salqin vaqtlarida isinish uchun tana holatini o‘zgartirib quyoshga tutadilar, 6) migratsiya, 7) glikoproteinlar toplanadi,
A) 4,5,6 B) 6,2,5 C) 1,3,4 D) 3,6,7
25.Kserafitlar uchun hos bo’lgan javobni toping.
1) uzoq vaqt namlik yetishmasligiga chidamli o‘simliklar, 2) suvni zaxiralash kabi moslanishlar mavjud, 3) namlik kamaygan holda tez so‘lib qoladi, 4) transpiratsiya kuchli bo‘ladi, 5) baland tog‘ o‘simliklari kiradi, 6) suv so‘rilishining kuchayishi, 7) boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan, 8) qisqa muddat namlik yetishmovchiligiga chiday oladi
A) 2,3,8 B) 4,1,5 C) 6,1,5 D) B,C

26. Mezofitlar uchun hos bo’lgan javobni toping.

1) uzoq vaqt namlik yetishmasligiga chidamli o‘simliklar, 2) suvni zaxiralash kabi moslanishlar mavjud, 3) mo‘tadil zonadagi deyarli barcha madaniy o‘simliklar,
4) transpiratsiya kuchli bo‘ladi, 5) baland tog‘ o‘simliklari kiradi, 6) suv so‘rilishining kuchayishi, 7) boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan, 8) qisqa muddat namlik yetishmovchiligiga chiday oladi, 9) O‘simlik tanasidagi namlik miqdoriga qarab og‘izchalar ochilishi yoki yopilishi mumkin
A) 2,3,8 B) 4,1,5 C) 6,1,5 D) 9,8,3

27. Sukkulentlarga hos bo’lgan javobni toping.

1) Fotosintez jarayoni yashil poyalarda amalga oshadi, 2) suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud, 3) sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega, 4) barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi, 5) sutlamalar misol bo’ladi, 6) saksovul misol bo’ladi, 7) barg og‘izchalarining chuqur joylashgan, 8) poyasida suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud
A) 1,4,2 B) 3,6,7 C) 3,6,4 D) 2,8,7

28. Sukkulentlarga hos bo’lgan javobni toping.

1) Fotosintez jarayoni yashil poyalarda amalga oshadi, 2) suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud, 3) sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega, 4) barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi, 5) sutlamalar misol bo’ladi, 6) saksovul misol bo’ladi, 7) barg og‘izchalarining chuqur joylashgan, 8) poyasida suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud
A) 1,4,2 B) 3,6,7 C) 3,6,4 D) 2,8,7

28. Sklerofitlarga hos bo’lgan javobni toping.

1) Fotosintez jarayoni yashil poyalarda amalga oshadi, 2) suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud, 3) sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega, 4) barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi, 5) sutlamalar misol bo’ladi, 6) saksovul misol bo’ladi, 7) barg og‘izchalarining chuqur joylashgan, 8) poyasida suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud
A) 1,4,2 B) 3,6,7 C) 3,6,4 D) 2,8,7

29. Gigrofitlarga hos bo’lgan javobni toping.

1) sholi, shakarqamish misol bo’ladi, 2) poyalarida aerenximiya mavjud, 3) ildiz tizimi kuchsiz, ildiz tukchalari rivojlanmagan, 4) boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan, 5) og‘izchalar doim ochiq bo‘ladi, 6) transpiratsiya kuchli bo‘ladi
A) 1,2,3,4 B) barcha javoblar to’g’ri
C) faqat 4 hato D) 5,6,2
30. Suv yo‘qotishga fiziologik chidamlilikka hos bo’lgan javobni toping.
A) Noqulay davrni ildizpoya va tuganak, piyoz­bosh ko‘rinishida o‘tkazish
B) Tana massasining ancha qismini yo‘qotish va suv mavjudligida uni tez tiklash
C) Ayirish mahsulotlarining maksimal darajada suvsizlanishi
D) Suv tanqis davrni uyqu holatida o‘tkazish

31. Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kun­duzi yopilishi kuzatiladigan o’simliklarga hos javobni toping.

A) Ular suvni zaxirada saqlab turolmaydi
B) ildizi yerga chuqur kirib boradi
C) barg og‘izchalarining chuqur joylashuvi
D) Barglardagi barg og‘izchalari kam
32.Quyida berilgan moslanishlarning qaysilari suv bug’lanish kamaytiruvchi omil hisoblanadi?
1) transpiratsiyaning va ter ajralishining kamayishi; 2) keng yuzali ildiz sistemasining mavjudligi; 3) nafas teshiklarning klapanlar bilan bekilishi; 4) barglarning so’liganligi; 5) pillaga o’ralib uyquga ketish; 6) barglarning tikanga aylanishi; 7) barg yuzasining kengayishi.
A) 2, 3, 5, 6 В) 1, 4, 5, 7 С) 1, 3, 4, 6 D) 1, 2, 5, 7

33. Hayvonlardagi suv tanqisligiga moslanishlar ko’rsatilmagan javobni toping. 1) termitlarni yerosti suvigacha yo’l ochishi;

2) gambuziya tuxumining suvda urug’lanishi; 3) tog’g’ozlari barmoqlarining orasida parda bo’lishi; 4) gekkonlarni kunduzi devor yorig’iga yashirinib yotishi; 5) dengiz masxarabozining o’simliklarga o’xshashligi; 6) kvaksha itbalig’ining rivojlanishi;
7) hasharotlarda nafas teshiklarining klapanlar bilan bekilishi;
8) tuya urkachida yog’ to’planishi; 9) manta tanasining suyri shaklda bo’lishi.
A) 1, 4, 9 B) 2, 4, 5, 8 C) 2, 3, 5, 9 D) 1, 7, 8

34. Noqulay sharoitlarda organizmlaming hayot faoliyatining juda sekinlashishi yoki to'xtash jarayoniga nima deyiladi?

A) antibioz B) anabioz C) simbioz D) biogeosenoz

35.Quyida berilgan moslanishlarning qaysilari suv bug’lanish kamaytiruvchi omil hisoblanadi?

1) transpiratsiyaning va ter ajralishining kamayishi; 2) keng yuzali ildiz sistemasining mavjudligi; 3) nafas teshiklarning klapanlar bilan bekilishi; 4) barglarning so’liganligi; 5)
pillaga o’ralib uyquga ketish; 6) barglarning tikanga aylanishi; 7) barg yuzasining kengayishi.
A) 2, 3, 5, 6 В) 1, 4, 5, 7 С) 1, 3, 4, 6 D) 1, 2, 5, 7

36. Hayvonlardagi suv tanqisligiga moslanishlar ko’rsatilmagan javobni toping. 1) termitlarni yerosti suvigacha yo’l ochishi;

2) gambuziya tuxumining suvda urug’lanishi; 3) tog’g’ozlari barmoqlarining orasida parda bo’lishi; 4) gekkonlarni kunduzi devor yorig’iga yashirinib yotishi; 5) dengiz masxarabozining o’simliklarga o’xshashligi; 6) kvaksha itbalig’ining rivojlanishi;
7) hasharotlarda nafas teshiklarining klapanlar bilan bekilishi;
8) tuya urkachida yog’ to’planishi; 9) manta tanasining suyri shaklda bo’lishi.
A) 1, 4, 9 B) 2, 4, 5, 8 C) 2, 3, 5, 9 D) 1, 7, 8

37. Noqulay sharoitlarda organizmlaming hayot faoliyatining juda sekinlashishi yoki to'xtash jarayoniga nima deyiladi?

A) antibioz B) anabioz C) simbioz D) biogeosenoz
11-MAVZU: TUPROQ VA TOPOGRAFIK OMILLAR
1.Topografik omillarni aniqlang.
a) balandlik; b) iqlim; c) tirik organizmlar;
d) qiyalikning ekspozitsiyasi; e)vaqt; f) qiyalikning tikligi; j) fotoperiodizm.
A) a, b, c B) d, e, f C) a, d, f D) e, f,j

2.tuproqni biogen va abiogen usulda kelib chiqqan deb aytgan olimni toping.

A) V.I.Vernadskiy B) V.V. Dokuchayev
C) X.V. Dokuchayev D) Volkenshtryn
3.edafik omillarga hos javobni toping.
1) tuproq hosil bo’lishining geologik omillariga relyef, tog‘ jinslari misol bo’ladi 2) yer qobig’ining abiogen va biogen ta’sirida hosil bo’ladi, 3) V.V. Dokuchayev asos solgan, 4) tirik organizmlar hosil bo’lishidan avval tuproq bo’lmagan, 5) tuproqni yoshini aniqlash mumkin, 6) melioratsiyasi- rivojlanishi qonuniyatlarini o’rganadi, 7) insonning xo‘jalik faoliyati tuproq hosil qiluvchi omil hisoblamaydi, 8) Yashil o‘simliklar tuproqni yangi organik birikmalar bilan boyitib boradi
A) 2,4,5 B) 1,8,5 C) 2,6,3 D) 4,8,7

4.Qaysi o‘simliklar va hayvonlar jamoalariga katta ta’sir ko‘rsatadi.

A) balandlik B) qiyalikning tikligi
C) qiyalikning ekspozitsiyasi D) relyefi
5.Dengiz sathidan 3000m (a) 2300m(b) va 1800m (c) balandlikda harorat to’g’ri berilgan javobni toping.

A) a-8 b-16 c-27,5 B) a-6 b-19 c-26,5

C) a-9 b-18 c-25,5 D) a-5 b-6 b-26

6. Quyidagi rasmga hos javobni toping qiyalik ekspozitsiyasi

A) bu qiyalik janubiy yarimsharda joylashmagan
B) harorat pasaygan sari nurlanish ortib boradi
C ) bosim ortgan sari harorat ortadi
D) barchasi to’g’ri
7.Charliz Darvin 1831-1836 yillar oralig’ida Bigl kemasidagi sayr chog’ida Janubiy va Shimoliy Amerika hayvonlarini farqi qaysi omil natijasida yuzaga keladi?
A)abiyotik omillar B)tuproq omillari
C)harorat D)topografik omillar

8. sutka davomida yil fasllari bilan bog‘liq holda mavsumiy hamda geografik zonallik jihatdan o‘zgaruvchan omil (a) tirik organizmlar hayoti va tarqalishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omil (b)

1) harorat, 2) namlik, 3) tuproq, 4) iqlim
A) a-2 b-1 B) a-2 b-1 C) a-1 b-4 D) a-1 b-3

12-MUXITNING BIOTIK OMILLARI

1.Tirik organizmlar o’rtasidagi mun(+ –) va (+ 0) uchun umumiy javobni toping.

A) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi
B) birgalikda yashash har ikkala organizmga ham foyda keltiradi
C) ikkinchisi hech qanday naf ko‘rmaydi
D) A,C

2. Kammensalizmga (a) va Amensalizmga (b) hos javobni toping.

A) a- birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi
b- birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan zarar ko‘rsa, ikkinchisi hech qanday foyda yoki zarar ko‘rmaydi
B) a- birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi
b- birgalikda yashaydigan organizmlarning har ikkisi ushbu munosabatdan zarar ko‘radi
C) a- birgalikda yashaydigan organizmlar bir-biriga hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi
b- birgalikda yashaydigan organizmlardan biri ushbu munosabatdan foyda olsa, ikkinchisi zarar ko‘radi
D) a- Zararli-neytral munosabatlar – birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan zarar ko‘rsa, ikkinchisi hech qanday foyda yoki zarar ko‘rmaydi
b- O‘zaro zararli munosabatlar – birgalikda yashaydigan organizmlarning har ikkisi ushbu munosabatdan zarar ko‘radi

3. 1-(+ –), 2-(+ 0), 3-(– –), 4-(– 0). Mos o’rinli javobni toping.

A) Parazitizm, Kammensalizm,Kankurensiya, Amensalizm
B) Yirtqichlilik, Kammensalizm,Kankurensiya, Protokooperatsiya
C) Parazitizm, Protokooperatsiya,Kankurensiya, Kammensalizm
D) Yirtqichlilik, Kammensalizm,Kankurensiya, Hamtavoqlik

4. Amensalizmga hos bo’lgan javobni toping

1) bir populatsiya individlari boshqa populatsiya individlari uchun oziq vazifasini o‘taydi,
2) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi, 3) bir turning faoliyati ikkinchi turga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, 4) Asalarilar gulli o‘simliklardan o‘ziga oziq (chang, nektar) olish davomida o‘simliklarni changlantiradi, 5) Mog‘or zamburug‘lari tashqi muhitga antibiotiklar ishlab chiqarib, bakteriyalarning o‘sishini va ko‘payishini to‘xtatib qo‘yadi
A) 1,5 B) 2,4 C) 3,5 D) 2,3

5. (+ +) hos javobni toping.

A) har ikki populatsiya uchun o‘zaro manfaatli va faqat majburiy munosabat turi
B) gorchak baliq ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yishi
C) O‘zaro foydali munosabat – birgalikda majburiy yashash har ikkala organizmga ham foyda keltiradi
D) ikki populatsiya uchun o‘zaro manfaatli majburiy va majburiy bo’lmagan munosabat turi

6. Kommensalizm uchun hos bo’lgan javobni toping

1) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi, 2) birgalikda yashaydigan organizmlarning har ikkisi ushbu munosabatdan zarar ko‘radi, 3) sinoykiya misol bo’ladi, 4) bir hududda ko‘plab turlarning yashashiga imkon beradi, 5) Bir tur boshqa turning oziq qoldiqlari bilan oziqlanishi misol bo’ladi
A) faqat 2 noto’g’ri B) 3,5 C) 1,4,5 D) 3,4

7. To’g’ri javobni toping.

A) Yopishqoq baliq esa maxsus so‘rg‘ichlari bilan akulalar terisiga yopishib olishi (0-)
B) erkak sutemizuvchilar ko‘payish davrida oila qurish imkoniyati uchun bir-biri bilan olishishi sinekologiya o’rganadi
C) Tur ichida raqobatni rus biologi G. F. Gauze (1932) tomonidan yaxshi o‘rganilgan
D) yorug‘sevar o‘t o‘simliklar baland daraxtlar soyasida o‘sganda yorug‘lik yetishmasligi tufayli rivojlanishdan orqada qoladi (0-)

8.Protokooperatsiyaga hos javoblarni top.

1) gorchak baliq ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yishi, 2) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, 3) tasqara esa sherning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanadi, 4) (++), 5) Xivchinlilar va termitlar munosabati, 6) (+0), 7) yopishqoq baliqning orqa suzgichi so‘rg‘ichlarga aylangan bo‘lib, baliq ular yordamida akula tanasiga yopishib oladi, 8) aktiniya «zohid» , 9) asalarilarni o’simlilarni changlatishi
A) 8,4,9 B) 2,3,6 C) 1,2,3 D) 4,9,5

9. Kammensalizmga hos javobni toping.

1) gorchak baliq ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yishi, 2) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, 3) tasqara esa sherning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanadi, 4) (++), 5) Xivchinlilar va termitlar munosabati, 6) (+0), 7) yopishqoq baliqning orqa suzgichi so‘rg‘ichlarga aylangan bo‘lib, baliq ular yordamida akula tanasiga yopishib oladi, 8) aktiniya «zohid» , 9) asalarilarni o’simlilarni changlatishi
A) 8,4,9 B) 2,3,6 C) 1,3,6 D) 4,9,5

10. Olabug’a uchun hos bo’lgan javobni toping.

1) paykoloterm, 2) nerv sistemasiga, 3) Lamark fikricha tashqi muhit ta’sirida bevosita o’zgaradi, 4) (+-) munasabatga ega, 5) Devon davrida kelib chiqqan, 6) ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yadi,
A) 2,4,5 B) 1,3 C) 6,4,2 D) 1,24

11. Kannibalizmga hos bo’lgan javobni toping.

1) har hil turlar orasida kuzatiladi, 2) (- -) munosabat shakli, 3) bir tur doirasida kuzatiladi,
4) balxash olabug‘a balig‘I o’z tuxumlarini yeb qo’yishi, 5) qoraqurtning urg‘ochilari urug‘langandan so‘ng erkaklarini yeb qo‘yishi, 6) (+ -) o’zaro munosabat shakli
A) 3,4,5 B) 3,5,6 C) 4,5,6 D) 2,3,5

12. G. F. Gauze tomonidan o’tkazilgan tajribasi uchun hos javobni toping.

1) bir turga kiruvchi ikki hil infuzoriyada olib bordi, 2) birinchi tur raqobatbardosh tur, 3) ikkinchi tur kam raqobatbardosh tur, 4) bir hil oziq bilan oziqlanadigan ikki hil tur, 5) bir biriga bevosita ta’sir ko’rsatmaydi, 6) dastlab ikki turning soni avvaliga o‘sib boradi ,
7) (- -) munosabat hisoblanadi
A) 1,2,3 B) 1,7,2 C) 4,5,6 D) 3,7,4

13.Mutualizm uchun hos javoblarni toping.

1) majburiy munosabat turi, 2) o‘zaro manfaatli, 3) har doim ikki tomon uchun manfatli, 4) lishaynik misol boladi, 5) aktiniya «zohid» qisqichbaqasi misol bo’laolmaydi, 6) qalpoqchali zamburug‘lar va yuksak o‘simliklar misol bo’ladi, 7) Termitlar va bir hujayrali kipriklilar misol bo’ladi,
A) 1,2,3,4 B) barchasi to’g’ri C) 4,3,5,6,7 D) 2,1,3,6,5,4

14. O’simlik+Zamburug’ munosabati uchun umumiy javobni toping.

A) Zamburug’ uchun o’simlik yashash muhiti hisoblanadi
B) uglevodni o’zlashtiradi
C) suv va mineral tuzni o’zlashtiradi D) B va C

15. Zarar berish orqali hech qanday foyada olmaydigan munosabat turini aniqlang

1) yorug’sevar o’t va daraxt munosabati, 2) yopishqoq baliq aqula munosabati, 3) ikki infuzoriya o’zoro munosabati, 4) mog’or va bakteriya munosabati,
A) 1,2 B) 1,3,4 C) barchasi to’g’ri D) 1,4,2

16. saprofit bakteriyalar va o‘simliklar o‘rtasidagi munosabat to’g’ri ifodalangan javobni toping.

A) Kammensalizmning bir turi
B) Protokooperatsiyaninng bir turi
C) Amensalizmning bir turi
D) Neytraliz

17. sinoykiya uchun hos javobni toping.

1) (+ -) 2) hamsoyalikni bir turi, 3) o’zora kammensalizm munosabat, 4) (+ 0), 5) gorchak baliq ikki pallali molluska , 6) orxideya va yo‘sinlarni o’zoro munosabati misol bo’ladi, 7) Odamning yo‘g‘on ichagida yashovchi bakteriyalar misol bo’la olmaydi
A) 1,7,3 B) 3,7,5 C) 5,6,7 D) 2,4,6

18. (– –) shu belgiga hos bo’lgan husuiyatni toping.

1) tur ichida va turlar aro bo’ladi 2) kannibalizm misol bo’la oladi 3) Parazitizm kiradi 4) yirtqichlik misol bo’la olmaydi,
A) 1,2,3,4 B) 1,2,3 C) 1,2 D) 1

19. Termitlar haqida to’g’ri javobni toping.

A) Termitlar ichagida karbogidrazalar uchramaydi
B) hujayra qobig’li organiz bilan hujayra qobig’siz organizmning o’zaro simbioz munosabati
C) infuzoriyalar uchun termit yashash muhiti hisoblanadi
D) Termitlar sodda hayvonsiz ochlikdan nobud bo‘ladi

20. Dukkakli o’simliklar + tuganak bakteriyalar uchun hos to’g’ri javobni toping.

1) ikkita avtatrof organizmni o’zoro munosabat turi
2) ikkita hujayra qobuqli organizmlarning o’zoro munosabati
3) tuganak bakteriyalar azotni amiakka fiksatsalaydi
4) o’zi uchun kerak aminokislatani o’zlari mustaqil sintezlay oladigan ikkita organizmning o’zoro munosabati
A) 1,2,3,4 B) 1,2,3 C) 1,2 D) 1

21. Epifit o’simliklarning kelib chuqish munosabati to’g’ri keltirilgan javobni toping

1) Tur ichidagi munosabat turi
2) Ayrim baliqlar meduzalarning paypaslagichlari orasiga yashirinib olishi bilan bir
3) parazitizm natijasida vujudga kelgan
4) Simbioz natijasida vujudga kelgan organizmning yana bir simbioz ko’rinishi
A) 4,3,2,1 B) 2,3 C) 1,4 D) 2,4

22. tabiatda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, bir hududda ko‘plab turlarning yashashi va yashash muhitidan hamda resurslardan to‘liqroq foydalanishga imkon beradigan munosabat turlari to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.

1) tasqara sherning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanishi, 2) yopishqoq baliqning so’rg’ichlari yordamida akula tanasiga yopishib oladi, 3) yirtquchlik munosabati, 4) kankurensiya, 5) kammensalizm, 6) amensalizm, 7) Odamning yo‘g‘on ichagida yashovchi bakteriyalar odamga ziyon yoki foyda yetkazmagan holda hazm bo‘lmagan ovqat qoldiqlari bilan oziqlanishi, 8) epifit o‘simliklar,
A) 1,2,5,7 B) 3,4,6 C) 8,4,3,2 D) 1,2,3,4,5,6,7

23.Baqachanoq lichinkasining baliq terisiga yopishib yashashi (a) va baliqlarning baqachanoq mantiyasi ichiga tuxum

qo'yishi (b) organizmlar o‘zaro munosabatining qaysi turiga kiradi?
A) a - parazitizm, b – hamtovoqlik B) a - hamsoyalik, b - arazitizm
C) a - antogonizm, b – simbioz D) a - mutualizm, b - sinoykiya

24. o‘rgimchak – pashsha, tugunak bakteriya – dukkakli, bo‘g‘ma ilon – tovushqon, shimol tulkisi – oq ayiq, qalpoqchali zamburug‘lar – daraxtlar,

A) (+ –), (+ +), (+ –), (0 0), (+ +),
B) (+ –), (+ +), (+ –), (+ –), (+ +),
C) (+ –), (+ +), (+ –), (0 0), (+ 0),
D) (– 0)., (+ +), (+ –), (0 0), (+ +),

25. Mutalizm (1), kommensalizm (2) ga mos keladigan misollarni aniqlang. a) mayda baliqlarning yirik baliqlarga yopishib yashashi; b) gorchaki baliqlar o'zining tuxumlarini baqachanoqniiig mantiya bo'shlig'iga qo'yishi;

c) termintlarningning ichagida xivchinlilaming yashashi; d) lishayniklaming tallomi; e) odam og'iz bo'shlig'ida og'iz amyobasining yashashi.
A) 1 c,d; 2a,e B) 1 c,d; 2 b, e
C) 1 a, e; 2 c, d D)1 a, b, c; 2 d, e
26.Foydali neytral munosabatlar biotik munosabatlarni qaysi turiga qiradi.
A) kommensalizm B) amensalizm S) mutualizm D) parazitizm

27. Burchoqdoshlar oilasidagi o’simliklarda qaysi biotik munosabatlar uchraydi.

A) Kommensalizm B) amensalizm
S) mutualizm D) konkurensya

28. hamtovoqlikka kiruvchi (a) va hamho’raklikka kirmaydigan (b) fikrni toping.

1.oziq orqali boglanishga asoslangan. 2. tasqara sherni ozigi bilan oziqlanishi. 3. bitta
oziq manbaining turli qisimlari bilan oziqlanishi. 4. odam yogon ichagida yashovchi
bakteriyalar.5. soprofit bakteriya va o’simlik o’rtasidagi munosabatlar. 6. daraxtlarni
tanasida epifit o’simliklar o’rgashib olishi.
A) 1,5 b-2 B) a-3,5 b-6 S) a-2 b-4 D) a-6 b-1,2

29. asarlari tilini nima o’rganadi

A) ekalogiya B) bionika
S) mikologiya D) etiologiya

30.Kommensalizm (a) va antibioz (b) munosabati to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping.

1.hamsoyalik, hamtovoqlik turlarga bo’linadi. 2.sinoykiya munosabat turi misol bo’ladi. 3.raqobat, kamensalizm munosabat shakllari misol bo’ladi. 4.ayrim qushlar yirtqichlarning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanishi.
A) a-1,2,3 b-4 B) a-1,4 b-2,3
S) a-1,2,4 b-3 D) a-3,4,1 b-2
31.Kommensalizm (a) va antibioz (b) munosabati to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping.
1.hamsoyalik, hamtovoqlik turlarga bo’linadi. 2.sinoykiya munosabat turi misol bo’ladi. 3.raqobat, kamensalizm munosabat shakllari misol bo’ladi. 4.ayrim qushlar yirtqichlarning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanishi.
A) a-1,2,3 b-4 B) a-1,4 b-2,3
S) a-1,2,4 b-3 D) a-3,4,1 b-2

32.antibiozga tegishli belgilarni toping.

1.(++) 2.(0-) 3.(++) 4.(+-) 5.(+0) 6.(--)
A) 1,3,5 B) 5,6,4 S) 2,4,6 D)2,3,4

33. Shartli belgilar bilan juftlang.

a)termitlar va bir xujayrali xivchinlilar. b)qizilishton va bug’u. s)soprofit bakteriya va o’simlik. 1.(++) 2.(00) 3.(+0)
A) a-2 b-3 s-1 B) a-3 b-2 s-1 S) a-1 b-3 s-2 D) a-1 b-2 s-2

34. Gauaze tomonidan o’rganilgan jarayon qaysi munosabatda o’z aksini topadi?

A) antibioz B) kommensalizim S)amensalizm D)A va S

35.mayda baliqlar meduzalar soyaboni ostiga yashirinadilar. Bu qaysi munosabatga misol bo’ladi?

A) kommensalizm B) hamtavoqlik
S) hamho’raklik D) neytralizm

36.O’zaro foydali munosabat birgalikda yashash har ikkala organizmga ham joyda keltiradi bu qaysi shartli belgi bilan ifodalanadi?

A)(0 0 ) B)(+ - ) C) (+ + ) D)(- - )

37.Mayda baliqlar yirik baliqlarga yopishib yashab, ulardan harakatlanishda foydalanadi, uning chiqindilari bilan ovqatlanadi. Bu simbiozning qaysi shakliga misol bo'la oladi?

A) + , -
B) + ,0
C) + ,+
D) 0 ,0

38. ++ belgili bog’lanish turini quyidagilardan qaysi biri ifodalaydi ?

A) xar bir tur aloxida faoliyat ko’rsatishi mumkin
B) bitta oziq manbayini turli qismlarini iste’mol qilish
C)daraxtlarda o’suvchi o’simliklarning joylashuvi
D)yopishqoq baliq bilan akulaning munosabati

39.1932-yilda yaratilgan qonun qaysi va u tur kurashlarining qaysi biriga kiradi?

A) O’zaro raqobat prinsipi, tur ichida
B)Raqobatni cheklovchi prinsp, turlar aro
C)O’zaro raqobat prinsipi, turlar aro
D) Raqobatni cheklovchi prinsp, tur ichida

40.Agar ovqatning tur ichida taqsimlashi kuzatilsa ,o’zaro bog’lanishlarida qaysi guruhiga kiritiladi

A)protokooperatsiya
B)o’zaro raqobat
C)amensalizm
D)kirmaydi

41.Agar organizm oziq qoldig’i bilan oziqlansa qaysi bog’lanish turiga kiradi

A)yirqichlilik
B)protokooperatsiya
C)hamho’raklik
D)hamtovoqlik

42.Organizm o'zaro munosabatlaridan qaysi biri tabiiy tanlanishda muhim ahamiyatga ega?

A) antibioz
B) simbioz
C) antogonizm, sinergizm
D) neytralizm , simbioz , antibioz

43. Populyatsiyaning ayrim qismlarida individlarning xaddan tashqari ko’payib ketmasligini cheklovchi omil nima?

A) hududiylik
B) tasodifiy o’zgarishlar
C) kannibalizm
D) ovqatning miqdori

44.Zamburug’lar tomonidan sintezlangan antibiotiklar ta’sirida mikroorganizmlarning o’sishini to’xtatib qo’yishi o’zaro munosabatlarning qaysi turiga kiradi?

A) neytralizm
B) antibioz (amensalizm)
C) antibioz (parazitizm)
D) antibioz (yirtqichlik)

45. Tukli arining nectar yig’ishi biotic quyidagi munosabatning qaysi biriga kiradi?

A)protokooperatsiya
B)mutualism
C)kommensalizm
D)xamtovoqlik

46.Neytralizm hodisasida turlarni taqdiri yashash muxitining umumiy xolati nimaga bog’liq?

A)oziq ovqatning miqdori B)topogragik omillar
C)abiotik omillar D)tashqi muxitningsharoiti

47.Suv o’tida sodir bo’ladigan fotosintez jarayoni natijasida sintezlangan uglerodlar zamburug’larning oziqlanishi, o’sishi va rivojlanishi uchun zamin tayyorlashi nimaga misol bo’ladi?

A)neytralizm B)protokoopertsiya
C)mutualism D)mutatsiya
48.Xina, namatak o’simliklari boshqa o’simliklarning soyasida o’sishi bu qanday munosabat xisoblanadi?
A) xamkorlik B)simbioz
C)amensalizm D)kommensializm

49.Birga yashovchi ikki turga xam salbiy ta’sir qildigan yagona ekologik munosabat qaysi?

A)protokooperatsiya
B)o’zaro raqobat
C)amensalizm
D)parazitizm

50.Bug’doyni donini puch bo’lishiga sabab bo’luvchi organik dunyo vakili organizmlarning o’zaro munosabatlaridan qaysi biriga kiradi

A)protokooperatsiya
B)o’zaro raqobat
C)amensalizm
D)parazitizm

51.Organizmning simbiotik munosabatlarini eng jadal ko’rinishidagisi qaysi

A)protokooperatsiya
B)kommensalizm
S)amensalizm
D)parazitizm
52.Populyatsiya zichligining ortishi ko'p hollarda ........hodisalarga olib keladi?
A)emigratsiya. B)migratsiya.
C)kannabolizm. D)barcha javoblar bir birini to'ldiradi

53.Quyidagi bog’lanishlarni to’g’ri jutlang.

1)o’txo’r xayvonlarni oziqlanishi 2)urg’ochi qoraqurtni urug’langandan keyingi oziqlanishi 3)mog’or zamburug’ini antibiotiklar ishlab chiqarishi 4)o’simliklarning xashorotlarni tutishga moslanishlari 5)gorchak baliq bilan molyuskaning munosabati 6)aktiniya bilan qisqichbaqa munosabati
a)xamsoyalik b)protokooperatsiya c)amensalizm d)yirtqichlilik
A)1,2,4-d, 3-c, 5-a, 6-b
B)1,4-d, 2,3-b, 5-a, 6-b
C)2,3-a, 1,4-b, 5-b, 6-a
D)1,4-a, 2,3-b, 5-b, 6-a

54.Eng shiddatli munosabatqaysi?

A)parazitizm
B)tulki bilan bo’ri o’rtasidagi raqobat
C)konnibalizm
D)amensalizm