Юкларнинг транспорт тавсифномасининг тушинчаси. Юкларнинг таснифи Юкларнинг транспорт тавсифномаси

Зарарлилик–ҳаводаги буғларнинг ва муаллақ заррачаларнинг инсон сезги органларини, тери (қобиғи)ни, нафас олиш йўлларини ва ўпкасини шикастлантириш қобилияти. Шикастланишлар яллиғланиш-кўринишларда, заҳарланиш, сликоз касалланиш ва ҳар турли инфекцияли ва тери касалликлари шаклида бўлиши мумкин. Инсон организмига айниқса қўрғошин, цемент, фосфор, бензин, минерал мойлар, қатрон, тери хом-ашёси, симоб ва шунга ўхшаш модда ва маҳсулотларнинг буғлари ёки чанглари ниҳоят даражада салбий таъсир қилади. Зарарли моддаларнинг ҳаводаги қуюқланишининг жоизлик чегараси (предельно допустимые концентрация) белгиланган. Бундай юклар билан ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини бажаришда ишчи ва хизматчиларнинг соғлиғини муҳофаза қилувчи чора-тадбирларни қўллаш керак бўлади.
Захарлилик–баъзи бир юкларнинг инсонлар ва ҳайвонларни соғлигига ва ҳаётига бевосита хавф солиш хусусияти. Захар инсон ёки ҳайвон организмига, у нафас олганда, овқатланганида, сув ва ёки бошқа суюқликларни ичганида, чекканида ва тери қобиғи орқали кириши мумкин. Захарли модда (ЗМ)нинг организмга таъсир кучи унинг захарлилиги (токсичность) билан белгиланади. Захарли модданинг хавфлилиги ҳалокатли вазиятларда унинг ҳавода хавфли қуйиқланиш (концентрация)ни келтириб чиқариш хусусияти билан белгиланади. Хавфлили даражасига мувофиқ захарли моддалар туркумларга бўлинадилар.
Захарли моддалар билан ортиш-тушириш, омбор ва бошқа турдаги ишларни бажариши пайтида ичиш, чекиш ва овқатланиш маън қилинади. Заруриятли ҳолатларда ишчи ва хизматчилар нафас йўлини муҳофаза қилувчи жиҳозлар ва махсус кийимлар билан таъминланадилар. Агар иш жараёнида заҳарли модданинг идиши ёки ўров шикастланиб, маҳсулот сочилиб кетса, ёки оқиб чиқса ёхуд бошқа хавфли вазият содир бўлса, ишчи ва хизматчилар тезликда хавфли зонани тарк қилишлари ёки тегишли кимёвий муҳофаза чора-тадбирларини кўришлари лозим бўлади.
Инфекцион хавфли юклар – инфекция ва касалликларни тарқалишига, баъзи бир ҳолатларда эса инсонларни ва хайвонларни ҳалок бўлишига сабаб бўлади. Бундай юкларга ҳайвонотлар, ҳом ҳайвон маҳсулотлари, тери – ҳом ашёлари, бактериологик препаратлар ва бошқа маҳсулотлар мансуб бўладилар.