Юкларнинг транспорт тавсифномасининг тушинчаси. Юкларнинг таснифи Юкларнинг транспорт тавсифномаси

Автолиз ун, гўшт, тамаки маҳсулотларида ва баъзи бир бошқа юкларда кузатилиб оқсил, углевод ва ёғларни емирилиши натижасида маҳсулот тўқималарини эриш (растворения) жараёнидан иборат бўлади.
Нафас олиш жараёни тирик мавжудот ҳисобланмиш ўсимлик маҳсулотлари (дон-дун, сабзовот, мева ва ҳ.к.)га мансуб бўлиб, бу жараёнда углеводородларни, ёғларни ва бошқа органик бирикмаларни кислород билан оксидланиши содир бўлади.
Ҳарорат ва намликни ўсиши нафас олишни жадаллашувини вужудга келтиради. Оксидланиш ва органик бирикмаларни емирилиши иссиқлик ажралиб чиқиш билан бирга давом этади ва маҳсулотни ўз-ўзидан қизиқишини ва ўз-ўзидан ёниб кетишини келтириб чиқаради ва охир оқибат уни бузилишига олиб келади.
Етилиш жараёни дон-дун, мева ва сабзавотларга мансуб бўлиб, бу жараёнда дондаги шакар крахмалга ва мева ҳамда сабзавотдаги крахмал эса шакарга айланади.
Сабзавот ва дон-дунларда ўсиш жараёни кузатилади. Бу жараён нафас олишнинг жадаллашувида кечади.
Ачиш жараёни микроорганизмларнинг ҳаётий фаолиятлари оқибатида маҳсулотлардаги углеводородларнинг парчаланишидир. Спиртли, нордон сутли, нордон ёғли ва нордон сиркали ачиш жараёнлари мавжуд. Спиртли ачишда шакар парчаланиб спирт ва карбонат ангидрид гази, нордон сутли ачишда-сут кислотаси, нордон ёғли ачишда-ёғ кислотаси пайдо бўлади. Сиркали ачишда спирт сирка кислотасига айланади.
Чиритувчи бактерияларнинг ҳаётий фаолиятлари натижасида маҳсулот таркибидаги оқсил моддаларини емирилиши, маҳсулотнинг чиришини келтириб чиқаради.
Моғорлаш оқибатида озиқ-овқат маҳсулотларининг устида оқиш шлимшиқ гард-ғубор пайдо бўлади ва аста-секин бу гард-ғубор сарғайиб, жигарранг тусга кириб охир оқибат қорайиб кетади. Моғорлаш натижасида ёғ ва углеводларнинг парчаланиши юз беради ва баъзида эса заҳарли моддалар ҳосил бўлади.
Юкларни сифатини аниқлаш. Юкни сифати-бу маҳсулотни муайян мақсад бўйича фойдаланиш учун яроқли эканлигини белгиловчи хусусиятларининг мажмуидир. Турли маҳсулот ва материалларнинг сифат кўрсаткичлари стандартларда ва техник шартларда белгиланган. Юкларни хусусиятларини тадқиқ қилиш ва сифатини аниқлаш учун учта: органолептик, лаборатория ва аслича усуллар кенг тарқалган. Юкларнинг хусусиятини текшириш ва сифатини аниқлаш тузилмаси 1.8-расмда кўрсатилган.