Юкумли касалликлар


Download 24.75 Kb.
bet2/6
Sana13.04.2023
Hajmi24.75 Kb.
#1350451
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Теоретик материал 23 мавзу Ҳаво томчили бактериал инфекциялар

Этиологик белгиларига караб:

  1. Вирус инфекциялари

2.Риккетсиозлар
3.Бактериал инфекциялари
4.Замбуруглари
5.Протозойлари
6.Паразитар касалликлар
Берилиш (таркалиши) механизмига караб:
1.Инфектни огиздан меъда -ичак системасига тушгандаги юзага келувчи, ичак инфекциялари
.2.Хаво-томчи йули билан таркалувчи хаво йуллари инфекцияси
3.Кон сурувчи искабтопарлар оркали таркалувчи коннинг инфекцияси (трансмиссив)
4.Тананинг юза катлами ёг ва мускул тукимасини инфекцияси (ташки таъсирни юктирмайдиган таъсирида юкиш кузатилади, ифлосланган нарсалар билан жарохатланиш).
5.Турли таркалиш механизмлари билан таркалувчи (узатувчи) инфекциялар.
Клиник – анатомик намоён булишига караб, факат
1.Тананинг катламини
2.Хаво-йулларини
3.Овкат хазм килиш йуллари
4.Нерв системаси
5.Юрак-томир системасини
6.Организми кон системаси ва ички мухитни бошка тукималарини 7.Сийдик–таносил йулларини шикастланиш билан борувчи инфекциялар
НИСБАТАН НАФАС ОЛИШ АЪЗОЛАРНИ ЖАРОХАТЛАНИШИ БИЛАН КЕЧУВЧИ ЮКУМЛИ КАСАЛЛИКЛАР

ДИФТЕРИЯ


Дифтерия (юнонча difteria - коплама) уткир инфекцион касаллик булиб, асосан болаларда учрайди.
Дифтерия этиологиясини Клебс ва Лефлер аниклаган. Дифтерия таёкчаси кескин даражада токсиген хоссаларига эгадир, хамма узгаришларни экзотоксини вужудга келтиради.
Дифтерияни патогенези - организмга дифтерия токсинини таъсир этиши ва организмни шунга жавобан реакция курсатиши билан богланган. Шиллик пардалар токсинга айникса сезгир булади. Бундан ташкари, периферик нервлар, буйрак усти безларини хромоффин тукимаси ва миокардни токсинга анча сезгирлиги маълум, шу муносабати билан бу тукималарга руй берадиган узгаришлар касалликни утишини огирлаштиради. Дифтерияни патологик анатомияси махаллий ва умумий узгаришлардан иборат. Махаллий узгаришлар микробни кирадиган ва патологик жараёнини ривожланадиган жойларда томок шиллик пардаси, халкум, хикилдок, баъзан бурун, меъда (кин, вульва) конъюктива шиллик пардаси, жарохат юзаси, камдан - кам холларда шикастланмаган терида кузатилади.
Дифтерия таёкчаси фибриноз яллигланишни хар хил куринишларини (крупоз ёки дифтеритик яллигланиш) ни вужудга келтиради, пардалар, хосил килади, бу пардаларни кучириш гох осон, гох кийин булади.
Томок дифтерияси муртак безлари, халкум ва нафас йулларининг дифтерияси купрок кузатилади. Конга тулишган шиллик пардада юза некроз учоклари ва бир талай экссудат пайдо булади, у лейкоцитлар аралаш фибрин ипларидан иборат. Окимтир парда хосил булади, у тукимага озми-купми каттик ёпишиб ётади ва куч билан ажратилгандан кейин ярали нуксон вужудга келади. Муртак безлари катталашади, шиллик пардаси кескин даражада конга тулишади, зич пардалар билан копланган булади. Бундай манзара дифтеритик ангина деб аталади.
Дифтерия огир утганда яллигланиш жараёни хикилдок усти тогайига, хикилдокка, кекирдакка тушади, баъзан бронхларга етиб боради. Хикилдок усти тогайи чин овоз бойламлари ясси эпителий билан копланганлиги учун пардалар жуда зич ёпишиб туради. Хикилдок шиллик пардасидаги пардалар призматик эпителий билан копланланлиги учун, у буш бириккан, шунинг учун у осон кучади.
Хикилдок дифтерияси уни торайишига, беморнинг бугилиб колишига ва асфиксиясига олиб бориши мумкин. Пардалар кучирилганда юза ярали нуксонлар колади, улар осонгина битади. Дифтериядаги умумий узгаришлар токсинни организмга таъсир этишидан келиб чикади. Периферик нерв системаси, юрак ва буйрак усти безларини магиз каватига дифтерия токсини купрок таъсир утказади.
Дифтерияда интоксикация натижасида периферик нерв системасида паренхиматоз токсик неврит манзараси вужудга келади. Бу узгаришлар патологик жараёни купрок буладиган жой ёнидаги нервларда, яъни буйиндан утадиган нервлар: тил-халкум (gloso-faringeus) нерви, адашган нерв (vagus), симпатик нерв (simpaticus), диафрагма нервида (diafragmfticus) купрок сезилади. Нервларни миелин кобиги парчаланди, ук цилиндрлари очилиб колади ва емирилади, бу унинг утказувчанлигини бузиб куяди. Бунда, масалан тил - халкум нерви зарарланганда, юмшок танглай фалажланади. Адашган нерв зарарланганида эса юрак фаолияти бузилиши ва хатто фалажланиш мумкин, периферик нервларни узгаришлари секин - аста ривожланиб, касалликни 3 - 4 хафтасида максимумга етиб боради, шу пайт вужудга келадиган фалажликларни кечки фалажлар деб аталади.
Дифтерия интоксикацияси натижасида юракда дифтеритик токсик миокардит вужудга келади. Миокард илвиллаб туради, кесилганда хира куринади. Гистологик текширишда мускул толаларида огир дистрофик узгаришлар (ёг дистрофияси, баъзи толаларини некрози ва анчагина оралик лимфо-гистиоцитар инфильтрация) топилади.
Кекирдак дифтериядан зарарланганда ажраган пардалар нафас йулларига кетиб колиши сабабли асфиксия ва хаёт учун хавфли пневмония осонгина вужудга келади. Диятерияда асфиксия, интоксикация, пневмония улимга сабаб булади.

Download 24.75 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling