‘z b e k is t n r e s p u b L ik a s I o L iy V a ‘r t a m a X su s t a ’l im V a z ir L ig I u r g a n c h d a V l a t u n IV e r s it e t I

Internet saytlari
1 http://demography.narod.ru.
2. www.demoscope.ru.
3. www.undp.org/popin/popin.html
4.www.stat.uz
AHOLI GEOGRAFIYASI 
1-mavzu. Aholi geografiyasi: ob’ekti, predmeti, maqsadi va vazifalari
Aholi geografiyasi fanining shakllanish bosqichlari va rivojlanish omillari. Uning fanlar 
tizimidagi o‘mi, boshqa fanlar bilan fanlararo aloqalari. Fanning ob’ekti, predmeti, maqsadi va 
asosiy vazifalari. Tadqiq etish metodlari. Aholi geografiyasi fanining asosiy bo‘limlari. Aholi 
geografiyasi fanining muammolari. Aholi geografiyasi fanini xorijda va 0 ‘zbekistonda tadqiq 
etish.
2-mavzu. Aholi to‘g‘risida ma’lumotlar manbalari. Aholi ro‘yxati
Aholi to‘g‘risida ma’lumotlar manbalari xaqida umumiy tavsiflar. Birlamchi va 
ikkilamchi ma’lumotlar. Tug‘ilish, o‘lim, nikoh, ajralish va migratsiya jarayonlarining joriy 
hisobi. Maxsus, tanlama tadqiqotlar, registrlar, aholini joriy hisobga olish. Aholini hisobga 
olish, turlari, aholi ro‘yxati, rivojlangan, rivojlanayotgan hududlarda aholi sonini ro‘yxatga 
olish. Aholi soni dinamikasi (tadrijiy o‘zgarishlari). Aholining kategoriyalari: doimiy, 
vaqtincha, mavjud aholi. Aholi ko‘payishi tarixiy bosqichlari.
3-mavzu. Aholi soni va dinamikasi 
Dunyo aholisi dinamikasi, mohiyati va tushuncha. Aholi soni dinamikasi bo‘yicha 
davlatlarni ajratish, guruhlash. Aholi soni dinamikasini ifodalovchi asosiy, mutloq va nisbiy 
ko‘rsatkichlar: aholining mutloq ko‘payishi o‘rtacha yillik ko‘payishi, o‘sish va ko‘payish 
sur’atlari. Dunyo mamlakatlarini aholi soni bo‘yicha klassifikatsiyalash. Aholi soni 
ko‘payishidagi tengsizlikning asosiy sabablari va oqibatlari. Yer shari mintaqalari aholisi soni 
dinamikasining geografik xususiyatlari.
4-mavzu. Aholi takror barpo bo‘lishi geografiyasi 
Aholi takror barpo bo‘lishi xaqida tushuncha. Aholi takror barpo bo‘lishiga ta’sir etuvchi 
omillar. Demografik o‘tish nazariyasi, aholi takror barpo bo‘lishining asosiy tiplari.. 
Demografik o‘tish xaqida tushuncha, demografik o‘tishning bosqichlari, demografik portlash, 
demografik inqiroz, demografik koeffitsientlar. Aholi takrlr barpo bo‘lishining zamonaviy 
tiplari: kengaygan, oddiy va qisqargan aholi takror barpo bo‘lishi va uning geografik tarqalishi.

---

Asosiy mezonlari va tavsifi. Aholi depopulyatsiyasining mohiyati va omillari. Aholi takror 
barpo bo‘lishining mintaqaviy farqlari.