‘z b e k is t n respublikasi oliy va ‘rta m a xsu s ta ’lim va zir lig I nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Tayanch iboralar:
AutoCAD da kesma chizihs 
K esm ani vaziyatini o'zgartirish 
Kesmaga rang berish 
Kesmaga tu r berish 
Kesm ani yo‘g ‘onlashtirish
Nazorat savollari:
1. AutoCAD dasturida kesma qanday algoritm asosida chiziladi;
2. Kesm aning vaziyatini qanday algoritm asosida o'zgartiriladi;
3. Kesmaga qanday algoritm asosida rang beriladi;
4. Kesmaga qanday algoritm asosida tur-tus beriladi;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

III-M A SH G ‘ULOT
Mavzu: Dekart koordinatalar sistemasida nuqta koordinatalarini kiritish
usullari
Adabiyot:
1. ww w .info-baz.narod.ru, IV-bob “С войства”. 1-часть.
2. A. Ф едоренков, А.Кимаев, AutoCAD 2002: “ Практический курс” , 
М осква, “ D ESS S O M ” , 2002g„ 199 
210 стр.
3. Барчард Б. и др. “ Внутренньш мир A utoC A D " (П еревод с анг.) 
Киев: DiaSoft 2000. V-раздел.
TeKislikda ikki yoki fazoda uch o ‘lcham li tasvirlarn i bajarishda turli 
k o o rd in a ta la r tiz im in i va u lardan fo ydalan ishni bilish z a ru r boMadi. 
A utoC A D dasturid a quyidagi koordin atalar tizim idan: dekartik, silindrik 
va sferik k o o rd in a ta la rd a n ham d a k o o rd in a ta la rn in g k iritish n in g qutb 
u sullaridan fo y d a la n ish m u m k in .
3.1. Nuqta koordinatalarini kiritishning abcolyut koordinatalar usuli
Dekart koordinatalar teKisligida X va Y koordinatalami klavishalar yordamida, 
ularorasiga veigul belgjsi qo‘yib kiritiladi. Dekart koordinatalar tizimida nuqtaning 
koordinatalari ikki xil, absolyut va nisbiy koordinatalar usulida kiritiladi.
Absolyut koordinatalar tizimida nuqtaning koordinatalari ekranning chap 
quyi burchagida joylashgan, koordinatalar boshidan hisoblanadi. Masalan, uzunligi 
100 mm bo'lgan gorizontal kesmani absolyut koordinatalar usulida quyidagi tartibda- 
algoritmda kiritiladi:
1. Kesma yuklanadi, shunda muloqotlar darchasidada “ Boshlang‘ich nuqtasini 
kiriting” soVovi paydo bo ‘ladi. Bu so'rovga javoban kesmaning birinchi uchini 
koordinatalari, masalan, 70,100 klavishalar yordamida teriladi va “ Enter” ni 
yuklab qayd etiladi;
2. Koordinatalar boshiga nisbatan kesmaning ikkinchi uchini koordinatalari 
170,100bo‘ladi. Bu qiymatlami klavishalar yordamida terib kiritiladi va “ Enter” 
bilan qayd etiladi. Natijada ekranda gorizontal kesma, berilgan 100 mm uzunlikda 
chizilib qoladi (26-rasm).
a
H
■
< < ►
M
' . :-J I LfrOurt Xt»icui27 
.
L. Ё X 
:.... t a a
c :,. 
й 
26-rasm
охиз.ч:! 
S p e c i f
f ix-sn c o i n :
?3 ICO
p
e
c
i
o
r
(U n d e ] 
1 ?0 l ': 0
*4?-4 I.' U9XK 1.0 i li 
->i iU bJw ]
:Л ?U32. ? Vi 9337.0 OCtiO 
w a p  GRID; УЙТНе |ғш »В iC'Sf.AP o W O c LWT |MODEL
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Misol: Tom onlari ekranda tasvirlangan kesmaga teng b o ‘lgan kvadrat 
yasalsin. U ningqolgan uchlarining koordinatalari quyidagicha bo ‘ladi (27- 
rasm). Burchak koordinatalarini shunday bo‘lishiga izox bering.
100,170
200,170
100,70 yokiC
100,70
200,70
27-rasm