Z. M. Yakubov cholg`u ijrochiligi

 
 
 
Ud 

---

25 
Rubob 
 
 
 
 
 
Rubob: O`rta Osiyo xalqlari musiqa madaniyatida keng 
qo`llaniladi. Tut, chinor, o`rik yog`ochlaridan ishlanib, kuchli 
jarangdor tovush beradi. Qadimgi rubob pardalari ichakdan bo`lgan. 
1936-yildan boshlab po`lat simdan (5-simi ichakdan) chalinadi. 
Rubob asbobi bir necha turlardan iborat. Bular rubob prima, rubob 
sekunda, rubob tenor deb nomlanadi. 
Qashqar 
rubob
ining 
uz. 
80—100 
sm, 
choʻmichsimon 
kosasi 
tut
 va b. qattiq 
daraxt
 gʻoʻlachalaridan oʻyib yasaladi va 
ustiga 
teri
 krplanadi. Dastasi uzun, uchi orqasiga qayrilgan boʻlib, 
kosadan boshlanadigan joyida 
qoʻchqor
 shoxiga oʻxshash 2 ta gajagi 
mavjud. Dastasidagi pardalari (19 tadan 23 tagacha, oldin ichakdan, 
hozir metalldan qilinadi) xromatik tovushqatorni tashkil qiladi. 
Qashqar Rubobining 5 ta tori, odatda, kvarta kvinta oraligʻida 
sozlanadi. Diapazoni 3 oktavaga yaqin. Tovushi jarangdor.
 

---

26 
Afg`on rubobi 
Afg`on rubobi: Hindiston, Pokiston, Eron, Afg`oniston, 
O`zbekiston, Tojikistonda keng tarqalgan. Nomlanishiga ko`ra Tojik 
rubobi, Buxoro rubobi, Badaxshon rubobi ham deyiladi. Ushbu 
cholg`uning usti teri bilan qoplangan, katta chuqur o`yma kosasining 
toraytirilgan, yon tomonlaridan yuqori qismiga yupqa qopqoq 
yelimlangandir. Odatda beshta chalinadigan asosiy pay tor, hamda yon 
quloq (go`shak) larga tortiladigan 10-11 ta aks-sado beruvchi sim 
torlarga ega bo`lib, asosiy torlar o`zaro kvartaga sozlanadi. Aks-sado 
beruvchi simlar esa pog`onama-pog`ona ko`tariluvchi sekundalarni 
tashkil etadi. Torlari simdan va ichakdan bo`laddi. 

---

27