Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

nazar) ishtiroki, bajarilgan ishlari muhimligiga qaramay, bari bir 
nashriyotning lavozimdor muharririning o‘mini bosa olmaydi, 
chunki faqat nashriyot muharnrigina asami nashrga tayyorlashning 
butun jarayonini nazorat qiladi, ishtirokchilar faoliyatini uyg‘un- 
lashtiradi va butun mas’uliyatni o‘z zimmasiga oladi.
Qo‘lyozma ustida ishlash jarayonida yana bir narsaga qat’iy amal 
qilish talab etiladi, u ham bo‘lsa matnga tuzatish va o‘zgartirishlami 
kiritish hisoblanadi. Bulaming barchasi muallif, ilmiy va mas’ul 
muharrir bilan kelishib amalga oshirilishi shart.
105

---

I 
u/atishlar qilish ishlari yakun topgandan so‘ng muharrir matn- 
iii yana bir karra ko‘zdan kechiradi. Bunda u asosiy e’tiborni tuza- 
tishlar matnda to‘g‘ri bajarilganligiga qaratadi. Tajribadan shu 
narsa ma’lumki, tuzatishni amalga oshirishda (ayniqsa, bugungi 
kunda kompyuterlarda) bir joy tuzatilsa, boshqa joyda xatolik 
pay do boiishi ham mumkin. Shunisi achinarliki, u payqamay 
qolinishi mumkin va kitob nashrdan chiqqandan so‘ng manaman 
deb ko‘rinib qoladi.
Solishtirib o'qish, ya’ni qayta ko‘chirilgan nusxani tahrirdan 
chiqqan nusxa bilan qiyoslab o‘qish, bu ham mas’uliyatli jara- 
yon. To‘g‘ri, yaqin o‘tmishda muharriming o‘zi bu ish bilan 
shug‘ullanmas edi, buning uchun maxsus ijodiy xodimlar -  
musahhih (korrektor), kichik ijodiy muharrir bo‘lib, asosan ular 
shug‘ullanishgan va ularning lavozim majburiyati hisoblangan. 
Ammo, ma’lum darajadagi nazorat bari bir muharrir zimmasida 
bo‘lgan va zaruriy hoi hisoblangan. Solishtirib o'qilgan nusxani 
muharrir albatta o‘qib chiqishi kerak. Chunki uning o‘zi tuzatishlari,