Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

-Ayt, bu bitik nima? Kimdan u?
Qal ’a begiga yaqinlashib, g ‘uldiradi To ‘g 'onbek.
-■
-Alisher Navoiydan... Mana hamma beklarning muhri bosilgan. 
Itoat qilamen! -sovuq javob berdi qal 'a begi.
Tohir Malikning “Murdalar gapirmaydilar” asari kompozitsiyasi 
ham mumtoz, ham zamonaviy badiiy ijodga xos shaklda. Muallif 
asar tuzilishini belgilashga bir qadar erkin yondoshgan.
Asar nomidan so‘ng ( 4-betda) e’tirof beriladi. 6-betda mumtoz 
adabiyotlar (diniy-ma’rifiy) adabiyotlardagiga taqlidan “oyatlar 
taijimasi sarlavhasi “Bismilohir rahmonir rohiym” kalimasi 
keltiriladi va Baqara surasidagi 16-18-oyatlar tarjimasi beriladi. 
So‘ng muallifdan sarlavhasi ostida matn bor. Shundan keyin 
Muqaddima joy olgan. 7-betga kelib asosiy qism boshlanadi.

---

Asosiy qism uch bo‘limdan iborat. Har bo‘lim ruknlangan: 
B irin ch i 
bayon: yashash huquqi; Ikkinchi bayon: farjom; Uchinchi 
bayon: oydinlik.
Birinchi bayon: yashash huquqi rukni ostidagi matn 9 qismga 
bo‘lingan, har bir qism sarlavhalangan.
Ikkinchi bayon: farjom rukni ostidagi matn 15 qismga ajratib, 
sarlavhalangan, Uchinchi bayon: oydinlik rukni ostidagi matn 7 
qismdan iborat, har biri sarlavhaga ega.
Birinchi bo‘lim yozuvchining asarni yozishdan ko‘zlagan asosiy 
maqsadga o‘tishi oldidan go‘yo kirish vazifasini o‘taydi. Sarlavhalar 
ham shunga bo‘ysundirilgan. Ikkinchi bo‘lim sarlavhalari esa 
asosiy qism mazmunining mundarijasi hisoblanadi. Mantiqan 
uchinchi bo‘lim asar xotimasi vazifasini o‘taydi, buni sarlavhalar 
ham yaqqol namoyon etadi.
Xullas, asar kompozitsiyasini belgilash yozuvchining individual 
tanlovi, o‘zi aytmoqchi bo‘lgan fikrni auditoriyaga ta’sirchan 
tarzda etkazish uchun qulay shakl yoki usul tanlashdir. Ijodchi didi 
nuqtai nazaridan e’tibor berilsa, kompozitsiya - ijodchi g‘oyasini, 
yetkazmoqchi bo'lgan informatsiyani maqbul shaklda, mantiqqa 
asoslangan va mos tanlangan, mukammal yuzaga chiqaruvchi asar 
qurilishi tarzi hisoblanadi.

---