‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi p. S. S u L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni

Qushlar. 
Bu jonivorlarning ko'pchiligi yuqori harakatchanligi 
va energiya almashinuvining tezligi bilan biosferada muhim o ‘rin 
tutadilar. B a ’zi kemiruvchi h ayvonlar h a m d a qushlar o ‘simlik 
populyatsiyasini tabiiy b o s h q a r is h d a faol ishtirok etadilar. 
Mittigina muxolovka-pestruxa 15 kun m o b ay n id a uyasiga 1 kg. 
ga yaqin hasharotlarni tashib keltiradi. Bitta bo y o ‘g ‘li bir yilda 
1000 tagacha kemiruvchini yeb, 500 kg. don n i saqlab qoladi. 
K o ‘p l a b t u r l a r i inso n t o m o n i d a n t u r l i m a q s a d l a r d a
f o y d a l a n i l a d i .
U l a r o ' s i m l i k l a r n i n g t a r q a l i s h i d a v a
c h a n g la n is h id a ham sezilarni roi o ‘y n a y d ila r . Q u sh la rn in g
k o 'p l a b tu rla rid a n go'sht, tu x u m , p a t o lishda va d ekorativ 
m aqsadlarda foydalaniladi.
Sudralib yuruvchilar. 
Ekotizimlarda o 'z ig a xos o'rinni egallab, 
m a ’lum guruhdagi organik m o d d a la rn i parchalashda ishtirok 
e t a d i l a r . T u r l i h a s h a r o t l a r , m a y d a h a y v o n l a r , i l o n l a r ,
to s h b a q a la r kabi sudralib y u ru v c h ila r b a ’zi xalqlar uch u n
qimmatli ozuqa mahsuloti hisoblanadi.
Baliqlar. 
Suv ekotizimining m u h im tarkibiy qismi sifatida 
m o d d a a l m a s h i n i s h j a r a y o n l a r i d a f a o l i s h t ir o k e t a d i la r .
Insoniyatning oziq-ovqatga bo'lgan ehtiyojini qondirishda k atta 
aham iyatga egadirlar. Dunyo b o ‘yicha oziq-ovqat va boshqa 
m aqsadlarda yiliga 80-100 m in .to n n a baliq ovlanadi.
A m fib iyalar 
(quruqlik va suvda yashovchilar). Bular ham
k o 'p l a b h a s h a ro tla r va m o ly u sk a la r p opulyatsiyasini tabiiy 
boshqarilishida ishtirok etadilar. Bir q a t o r hayvonlar (qushlar, 
sudralib yuruvchilar va sut emizuvchilar) uchun ozuqa m anbai 
hisoblanadilar. Bitta qurbaqa yoz d a v o m i d a 1000 dan ortiq 
h asharot va shilliqqurtlarni yeyishi m u m k in . Ularning b a ’zi 
turlari, m asalan, qurbaqalar k o 'p l a b x alq lar tomonidan tansiq 
taom sifatida iste’mol qilinadi.