Œзбекистон алоšа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети урганч филиали информацион тизимлар


Иšтисодий ахборотнинг таърифи ва œлчов бирликлари


Download 1.28 Mb.
bet7/95
Sana10.03.2023
Hajmi1.28 Mb.
#1256845
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   95
Bog'liq
information tizimlar maruza

Иšтисодий ахборотнинг таърифи ва œлчов бирликлари.

Таъриф. Иšтисодий ахборот деб, халš хœжалиги тармоšларининг иšтисодий ва молиявий фаолиятларини ифодаловчи маълумотлар тœпламига айтилади.


Иšтисодий ахборотни œлчашда турли хил бирликлардан фойдаланиш мумкин.
Масалан: Ахборотларни йиђиш, šайта ишлаш ва саšлашда бит, байт, Килобайт, Мегабайт œлчов бирликларидан фойдаланилади.
1 байт = 8 бит
1 Кбайт = 1024 байт
Šайд šилиш жараёнига кœра ахборотнинг œлчов бирлиги сифатида белги, сœз, жумла, абзац ва бошšа бирликлардан фойдаланиш мумкин.
Ахборотни узатиш ва šабул šилишда БОДО катталигидан фойдаланилади. 1 Бодо 1 символга тенг.



  1. Иšтисодий ахбротнинг тузилиши ва туркумланиши.

Иšтисодий ахборот тузилиш нуšтаи назаридан иккига бœлинади:



  1. физик тузилиш

  2. мантиšий тузилиш

Физик тузилиш иктисодий ахборотни турли хил ташувчиларида жойлашишини ифодалайди.
Мантиšий тузилиш эса ахборот бœлаклари œртасидаги œзаро муносабатларини ифодалайди.
Физик тузилишни œрганиш учун информатика соќасига тегишли бœлган махсус фанларни œрганиш талаб šилинади. Шунинг учун ќам биз мантиšий тузилишни œрганиш билан чегараланамиз.
Мантиšий тузилишга кœра ахборот šуйидаги бœлаклардан ташкил топади:

  1. Ахборот тизими.

  2. Ахборот оšими.

  3. Ахборот массиви.

  4. Кœрсаткич.

  5. Реквизит.

Иšтисодий ахборотнинг энг кичик бœлаги реквизит ќисобланиб, у икки šисмга бœлинади:

  1. Реквизит белги.

  2. Реквизит асос.

Реквизит белги ахборотнинг сифат томонини характерлайди, сœзлар ёрдамида ифодаланади ва мантиšий амалларни бажаради. Масалан: товарнинг номи, операция тури.
Реквизит асос ахборотнинг миšдор томонларини характерлайди, раšамлар ёрдамида ифодаланади ва арифметик амалларни бажаради. Масалан: 10, 250, 1000.
Реквизитлар биргаликда ахборотнинг юšори бœлаги - кœрсаткични ташкил šилади. Масалага тегишли бœлган бир хил кœрсаткичлар ахборот массивларини ташкил šилади.
Ахборот массивлари ахборот оšимини, оšимлар эса ахборот тизими системасини ташкил šилади.
Ќозирги кунга šадар иšтисодий ахборот туркумланишининг ягона тизими яратилган эмас. Умумий холда иšтисодий ахборот šуйидаги белгиларга кœра гуруќларга ажратилади.

  1. Бошšариш функцияларига кœра:

а) режалаштириш,
б) ќисобот олиш,
в) назорат šилиш,
г) иšтисодий тахлил.
каби ахборот гурухларига бœлинади.

  1. Фаолият кœрсатиш сохасига кœра:

а) šишлоš хœжалиги;
б) саноат;
в) савдо;
г) транспорт;
д) алоšа.
ва бошšа ахборот гуруќларига бœлинади.

  1. Турђунлик даражасига кœра:

а) доимий,
б) шартли доимий,
в) œзгарувчан.
ахборотларга бœлинади.
Иšтисодий ахборотнинг турђунлик даражаси šуйидагича аниšланади.

Q ум - Q уз


То = -----------------
Q ум
Агар турђунлик даражаси
То  0.85
бœлса, ахборот доимий ќисобланади.

  1.  То < 0.85

шартли доимий бœлади.
То < 0.35 булса ахборот œзгарувчан бœлади.

  1. Обќектга тааллуšлигига кœра:

а) ички, ташšи ахборот;
б) кирувчи, чиšувчи ахборотларга бœлинади.

  1. Тœлиšлик даражасига кœра:

а) етарли;
б) тœлиš бœлмаган;
в) ортиšча ахборотларга бœлинади.

  1. Ифодаланиш усулига кœра:

а) харф раšамли;
б) жадвалли;
в) чизмали;
г) сигналли ахборотга бœлинади.




  1. Download 1.28 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling