Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш


Оптик нур œтказувчилар ва уларнинг турлари


Download 5.01 Kb.
Pdf ko'rish
bet14/61
Sana20.11.2023
Hajmi5.01 Kb.
#1789675
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   61
Bog'liq
b8fd5522-1110-406f-9aec-3315962c80dd

2.2. Оптик нур œтказувчилар ва уларнинг турлари 
 
ТОАда оптик тебранишларнинг тарқалишини чегараловчи ва ёру½лик 
энергияси оқимини берилган йœналишда йœналтирувчи муҳит оптик 
узатувчи канал ёки оптик нур œтказувчилар дейилади. Кичик сœниш 
коэффициентига эга бœлган оптик нур œтказувчилар асосида оптик 
сигналларни узоқ масофаларга узатишни таъминловчи оптик кабеллар 
яратилмоқда.
Оптик нур œтказувчилар икки турга бœлинади: ясси оптик нур 
œтказувчилар ва нур œтказувчи оптик толалар. Ясси оптик нур 
œтказувчилар, œз навбатида плёнкали (2.1,а-расм) ва каналлига (2.1,б-расм) 


21 
бœлинади. Нур œтказувчи оптик толалар эса бир қатламли (2.2,а-расм), икки 
қатламли (2.2,б-расм), уч қатламли
( 2.2,в-расм) ва ҳ.к. бўлиши мумкин. [4]
2.1-
расм. Ясси оптик нур œтказувчилар
2.2-
расм. Нур œтказувчи оптик толалар
Оптик нур œтказувчиларнинг синдириш кœрсаткичи: 
,
μ
ε

n
(2.2) 
бу 
ерда 
-
мос 
равишда 
нисбий 
диэлектрик 
ва 
магнит
œтказувчанлик. 
nn
0
бœлганда (n
0
-
атроф муќитнинг синдириш кœрсаткичи) нур 
чегарадан тœлиқ ички қайтади. 
Ясси оптик нур œтказувчиларда (2.1-расм) тœлиқ ички қайтиш бœлиши 
учун
n


n
2

n
0

шарт бажарилиши керак. 
n
1
n
0
n
2

a) 
n
1
n
0
n
2
б) 
a) 
n
1
n
0
б) 
n
1
na
0
n
2
в) 
n
1
n
0
n
2
n
3


22 
Бу ерда n
1
-
плёнканинг синдириш кœрсаткичи;
n

-
тагликнинг синдириш кœрсаткичи;
n
0
-
ташқи муҳитнинг синдириш кœрсаткичи. 
Плёнка қалинлигини танлаб, узатиладиган тœлқинлар сонини 
чегаралаш мумкин. Битта асосий тœлқинни узатиш учун плёнка қалинлиги 
0,1 мкм бœлиши керак. Бундай плёнкани тайёрлаш мурраккабдир. 
Синдириш кœрсаткичларининг нисбий фарқини камайтириб, плёнканинг 
қалинлигини, яъни диаметрини оширишимиз мумкин. Кœпгина оптик 
қурилмалар: актив(генератор, модулятор, демодулятор ва б.қ.) қурилмаларни 
қуришда оптик нур œтказувчиларнинг қирқимларидан фойдаланилади. 
Кœпгина оптик қурилмалар ясси оптик нур œтказувчилар асосида 
тайёрланади. 
Нур œтказувчи оптик толалар œзак ва қобиқдан иборат бœлади. Улар 
қиймат бœйича бир-бирига яқин турли синдириш кœрсаткичларига эга. Œзак 
узатувчи муҳит, қобиқ эса œзи ва œзак орасида чегара ҳосил қилувчи 
сифатида ишлатилади. Бу чегара ёру½ликни йœналтирувчи физик-канални 
шакллантириб, у орқали узатилган сигналнинг ташувчиси ёру½лик нури 
тарқалади.
Ёру½лик нурининг фақатгина œзак бœйлаб тарқалишини таъминлаш 
учун (2.2-расм) 
n
1
>n
2
>n
3
>n
0

шарт бажарилиши керак. Мос равишда бу ерда
n
1
-
œзакнинг синдириш кœрсатқичи,
n
2
, n
3
-
қобиқларнинг синдириш кœрсаткичлари,
n
0
-
ташқи муҳитнинг синдириш кўрсаткичи [4].
ОТнинг таркибий қисмлари 2.3-расмда тасвирланган. Œзак ва қобиқ 
учун асосий материал кварц шишаси (SiO
2

ҳисобланади. Керакли синдириш 
кœрсаткичларини олиш учун кварц шишасига бор, германий ва шунга 
œхшаш бошқа қœшимчалар қœшилади [6]. Толанинг қœшимча қобиқлари 
ҳимоя қоби½и ҳисобланади. 2.3-расмда ташқи пластик қоплама кœрсатилган. 
[6] 
Ёру½лик 
нури 
ª
обиš 
Ташšи пластик šоплама 
Œзак 


23 
2.3-
расм. Оптик толанинг тузилиши

Download 5.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   61




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling