Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш


Оптик толани асосий параметрлари


Download 5.01 Kb.
Pdf ko'rish
bet18/61
Sana20.11.2023
Hajmi5.01 Kb.
#1789675
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   61
Bog'liq
b8fd5522-1110-406f-9aec-3315962c80dd

 
2.5. Оптик толани асосий параметрлари 
2.5.1. Сœниш 
 
Оптик сигнал тола орқали узатилганда, ёру½лик тœлқинларини тола 
муҳити билан чизиқли ва ночизиқли œзаро таъсири натижасида сигнал 
қувватини йœқолишидан оптик сигнал сœнади. Сœниш толали оптик алоқа 
узатиш тизимларининг регенерациялаш участкаси узунлигини аниқловчи 
оптик толанинг энг муҳим параметри ҳисобланади. Сœниш бу толада 
ёру½лик оқимларининг кучсизланишидир. Тола узунлиги бœйича 
сœнишнинг œзгариш қонуни қуйидаги умумий кœринишга эга: 
Р=Р
0
ехр(-α*L), 
(2.8) 
бу ерда Р
0
– толага киритиладиган қувват; 

– тола узунлиги
α - сœниш коэффициенти ёки толадаги йœ
қ
отишлар.
Бу формулани қœллаб солиштирма йœқотишларни баҳолашимиз мумкин:

солиштирма 
= - (10/L)*lg(P/P
0
) = 4,343  . 
(2.9) 
Умумий ҳолда сœниш сигналларнинг сочилиши ва ютилишидан ҳосил 
бœлувчи йœқотишлар ва кабел йœқотишларидан юзага келади.
Ютилиш ва сочилишдан ҳосил бœладиган йœқотишлар шахсий 
йœқотишлар , кабель йœқотишлари эса қœшимча йœқотишлар дейилади.
Сœниш 
Кабель йœšотишлари 
к
Шахсий йœšотишлар 
ш
Ютилишдан іосил 
бœладиган 
йœšотишлар 
ю
Сочилишдан іосил 
бœладиган йœšотишлар 

с


33 
Тола йœқотишларини уларнинг тœлиқ йи½индиси кœринишида 
ёзишимиз мумкин: 
 = 
ш
+
к 
= 
ю
+ 
с
+ 
к
, дБ/км. 
(2.10) 
2.5.1.1. Толанинг шахсий йœқотишлари 
Шахсий йœқотишларга ютилиш ва сочилишдан ҳосил бœладиган 
йœқотишлар киради. Ютилишдан ҳосил бœладиган йœқотишлар ички ва 
ташқи бœлади. Ички ютилиш йœқотишларини тоза кремний материали ҳосил 
қилиши мумкин. Хар бир материал молекуляр тузилишига кœра маълум 
тœлқин узунликларида сигналларни ютиши мумкин. Масалан, SiO
2
нинг 
ультра бинафша диапазонда λ<0,4 мкм тœлқин узунлигида электрон 
резонанслари мавжуд. Шунингдек, инфрақизил диапазонда λ>7 мкм тœлқин 
узунлигида тебранувчи резонанслари мавжуд. Демак бу резонанслар 
кœринадиган частота диапазонида ютиш полосаси кœринишида бœлади. 
Иккинчи ва учинчи ойналарда ютилишнинг бу тури 0,03 дБ/км дан кœп 
бœлмаган йœқотишларга олиб келади. 
Ташқи ютилиш йœқотишлари ёру½ликнинг тола қœшимчаларида 
ютилишидан ҳосил бœлади. Замонавий ишлаб чиқариш технологиялари бу 
йœқотишлар таъсирини жуда кичик даражага камайтирган. Бу йœқотишлар 
темир, мис, никель, магний, хром қœшимчаларини толага қœшиш 
натижасида ҳосил бœлади. Замонавий ишлаб чиқариш жараёнида бу 
металларнинг таркиби бир миллиард қисмгача камайтирилган. Шунинг учун 
улар умумий ташқи ютиш йœқотишларининг жуда кичик қисмини ташкил 
этади. Булардан фарқли равишда гидроксил ион (ОН) лар қолди½ининг 
мавжудлиги, яъни ишлаб чиқариш жараёнида толада сув қолдиқларининг 
қолиши ташқи ютиш йœқотишларини сезиларли даражада оширади. Оптик 
тола таркибида ОН ионлари бирнинг юз миллиондан кам қисмини ташкил 
этиши керак.
Замонавий оптик толаларда микроқœшимчалар миқдори жуда 
кичиклиги учун ташқи ютилиш шовқинлари минимал бœлиб, уларни ҳисобга 
олмаса ҳам бœлади. Лекин ОН концентрацияси бирдан миллион қисмни 
ташкил этганда, 1390 нм тœлқин узунлигида йœқотишлар 50 дБ бœлиши 
мумкин. 
Нурнинг сочилишидан ҳосил бœладиган йœқотишлар ички 
йœқотишлар хисобланиб, оптик тола œзагининг дефектлари: ҳаво 
пуфакчалари, ёриқлар, толанинг бир турда эмаслиги, яъни қœшимчалар 
2.12-
расм. Толадаги йœšотишларнинг асосий турлари 


34 
қœшилишидан шиша зичлигининг тасодифий œзгариши туфайли юзага 
келади. Бу омиллар ёру½лик оқими йœналишини œзгартириб, о½ишига олиб 
келади, натижада синиш бурчаги ошиб, ёру½лик нури қобиқдан ташқарига 
сочилиб кетади.
Бундан ташқари, оптик толанинг бир турда эмаслиги, яъни 
қœшимчалар мавжудлиги ёруғлик оқими маълум қисмининг тескари томонга 
акс этишига - тескари сочилишга олиб келади (2.13 - расм)[7].
1550 нм тœлқин узунлигида Релеевск сочилишлари умумий 
йœқотишларнинг асосийси ҳисобланади. Релеевск сочилиши тœлқин 
узунлигига тескари пропорционал бœлиб, тœлқин узунлиги ошиши билан 
йœқотишлар камаяди.

Download 5.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   61




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling