Ўзбекистон республика олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

Ферма

390	1.05	409.5
Жами:				2338.5
Вақтли юклар
1.	Қор юки	500	1.4	700
Жами:		2434		2233.5

Ферманинг 1 м узунлигига тушаётган ҳисобий юк.

q=q _* s

q = 2.2335 x 12=26.802 кН/м

Тугунлардаги ҳисобий юкдан хосил бўлган кучни аниклаш.

Ферма ва юклар симметрик эканини назарга олиб ҳисобни ферманинг ярми учун бажарамиз. Ферма кисмларидаги ички кучларнинг курилиш механикаси чизма усулидан фойдаланиб муносабат чизмасини курамиз.

Ферманинг ҳисоб чизмаси сифатида бутун узунлиги бўйича тенг таъсир этувчи бирлик юк таъсирини қабул қиламиз.

Тугунга тушаётган бирлик юк тугунлар орасидаги масофанинг ярмига тенг.

q=1


F₁=1.95 F₂=2
R_a=10.95 R_b=10.95
F1=q (b₀+b₁) /2= 1 (0+3.9)/2= 1.95

F2=q (b₁ +b₂ )/2 =1 (3.9+3.9)/2=3.9

Ферманинг қисмларидаги кучларни аниклаш

1. 
   Фермани 1:100 масштабда чизамиз.
   
2. 
   Ташқи кучларни қўйиб чизамиз, берк ва очиқ майдонларни белгилаб оламиз.
   
3. 
   Кучлар кўп бурчагини кўраётганда чизмада ташқи кучларни соат стрелкаси бўйича жойлаштирамиз.
   
4. 
   Фермага таъсир килаётган кучлар олдинги майдоннинг белгисини кучнинг бошланиши, кучдан кейингисини охиргиси деб қабул қиламиз.
   
5. 
   Ферма қисмларидаги кучларнинг тугун кесими усули билан аниқлаймиз ва шундай тугун танлаймизки, ундаги номаълумлар сони иккитадан ортиқ бўлмасин.
   
6. 
   Кучнинг ишорасини аниқлаш учун чизмага қараймиз. Агар куч тугунга йўналган бўлса, сиқилишга ва аксинча тескари йўналган бўлса, чўзилишга ишлайди.
   

Ферма қисмларининг кесим юзаларини танлаш
Кесим юзаларини танлашни пўлатнинг маркасини белгилашдан бошлаймиз.

Ферманинг асосий қисмига маркаси 18ПС ГОСТ 235-70-79 бўлган пўлатни қабул қиламиз. Бу пўлатнинг ҳисобий қаршилиги:

R_у = 26 кН/см²

Фасонка учун маркаси 18 ПС бўлган ва ҳисобий каршилиги R_у = 26 кН/см² бўлган пўлат қабул қиламиз.

Сарров қисмларининг ҳисоби. Сарров қисмларининг ҳисобий узунлиги l₀ сифатида тугунлар орасидаги масофа қабул қилинади.

l₀=390 см

Кесим юзаларини танлашни энг катта куч таъсир этаётган Ж-7 қисмдан бошлаймиз. N_Ж-7 =1267.73 кН.

Сарров қисмининг эгилувчанлиги =75 деб қабул қиламиз. У холда марказий сиқилган қисмининг тўғри йўналиш бўйича эгилиш коэффициентини

 =0.703 га тенг деб оламиз.

қисмнинг талаб этилган кўндаланг кесим юзасини ҳисоблаймииз.
= 1267.73x0.95 / 0.703x26x0.95 = 69 см² /2=34.5см²

Бу ерда γ_n=0.95 бинолар бўйича хавсизлик коэффициенти 2-синф бинолар учун.

γ_с=0.95 ишлаш шароитини инобатга олувчи коэффициент (СНиП таблица 6)

I=390/69=5.65 см кесим юзасининг зарурий инерция радиуси (r).

Фасонканинг қалинлиги хавон ва тиргаклардаги кучларнинг миқдорига қараб, 2-жадвалдан қабул қиламиз. N=185.23 кН бўлганда t=8 мм қабул қилинади.

N кН	260гача	260-400	410-600	610-1000
t мм	8	10	12	14

Натижага қараб сортаментдан 2 та тенг томонли бурчак 160X12 қабул қиламиз.

A = 37.4х2= 74.8 см²

i_x = 4.94 см i_y = 7.09 см

Сарров қисмининг хақиқий эгилувчанлигини ҳисоблаймиз.

_х = l_o / i_x=390/4.94=79

_y = l_o / i_y=390/7.09=55

Эгилувчанликнинг энг катта қийматига қараб, коэффициент  ни аниқлаймиз.

_х =79 га қараб,  = 0.671

Сарров устиворлигини текширамиз.

=1267.73 x 0.95/0.671x74.8x0.95= 25 кН/см² < 26 кН/см²

Сарров бошқа қисмларини юқоридаги тартибда аниқлаймиз.