Ўзбекистон республикаси алоқа ва ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

 
Миллий MARC форматни яратиш тамойиллари. Форматнинг етарлича 
тўлиқлиги: лойиҳалаштирилаѐтган библиографик ѐзувларнинг машина ўқий 
оладиган формати, ихтиѐрий даражадаги кутубхона эҳтиѐжларини 
қондирувчи элементлар мажмуидан иборат бўлиб у алмаштирувчи формат 
функциясини бажариши лозим. Йиғма каталогда сақланувчи ѐзувларнинг 
тўлиқлиги кооперациялашган каталоглаштиришни амалга оширувчи 
ташкилотларнинг муаммосидир. Формат эса ѐзувларни максимал тўлиқ 
таркибда сақланишини таъминлаши лозим;
Формат лойиҳасини босқичма

босқич яратиш: формат қамраб оладиган 
турли кўринишдаги ҳужжатлар доирасини бирин-кетин кенгайтириб бориш. 
Аввало барча кутубхоналар учун керак бўлган ҳужжатлар: китоблар, серияли 

---

42 
нашрлар, кейинчалик эса диссертациялар, диссертация авторефератлари, 
нота ҳужжатлари ва товушли ҳужжатларни формат ѐрдамида ифодалашга 
киришилади; 
Миллий коммуникатив форматни тўлдириш қоидаларини имкон қадар ISBD 
каталоглаштириш 
қоидаларига 
мос 
келтириш 
лозим. 
Ёзувларда 
қисқартиришлардан воз кечиш шарти билан; 
UNIMARC форматини тўлдиришни, 1994

йилдаги иккинчи таҳрири ва унга 
1996

йили ва ундан кейинги киритилган ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда 
бажариш; 
UNIMARC форматидаги IFLA томонидан тавсия қилинган ва халқаро 
алмашинувга мўлжалланган библиографик ѐзувларни ифодаловчи, мажбурий 
майдон ва майдоностиларнинг минимал сонига риоя қилиш; 
Библиографик ѐзувларнинг жаҳонда кенг тарқалган формати, UNIMARC 
таклиф қилаѐтган, майдонларни тўлдиришнинг мажбурий ва тавсия 
қилинаѐтган 
элементларини 
ҳисобга 
олиш. 
Формат 
функционал 
имкониятлари фақат миллий хусусиятлар ҳисобига тўлдирилиши мумкин; 
Библиографик ѐзувларнинг вертикал (46_) ва горизонтал алоқаларида, (4--) 
боғланишлар блокидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ; 
Россия ва МҲДдаги миллий коммуникатив форматлар яратиш тажрибасини 
ўрганиш ва бу соҳадаги ютуқлардан унумли фойдаланиш.