Ўзбекистон республикаси бош прокуратураси академияси

компьютер 
техникаси воситаси, унинг тизими 
ёки 
тармоғидаги 
ахборотлардан 
қонунга хилоф равишда (рухсатсиз) 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Президентининг 2018 йил 14 майдаги 
ПҚ-3723-сонли 
қарори 
билан 
тасдиқланган “Жиноят ва жиноят-
процессуал қонунчилиги тизимини
тубдан 
такомиллаштириш
Консепсияси"га мувофиқ, технологик 
тараққиёт, 
жумладан 
кибержиноят 

---

97 
фойдаланиш, 
агар 
ушбу 
ҳаракат 
ахборотнинг йўқ қилиб юборилиши, 
тўсиб 
қўйилиши, 
модификациялаштирилиши, 
ундан 
нусха кўчирилиши ёхуд унинг қўлга 
киритилишига, электрон ҳисоблаш 
машиналари, 
электрон 
ҳисоблаш 
машиналари тизими ёки уларнинг 
тармоқлари ишининг бузилишига сабаб 
бўлса, —
фойдаланиш, 
шунингдек 
кириш 
кодлари, компютер пароллари ва 
маълумотларга ноқонуний эгалик 
қилиш агар ушбу ҳаракат ахборотнинг 
йўқ 
қилиб 
юборилиши, 
тўсиб 
қўйилиши, модификациялаштирилиши, 
ундан нусха кўчирилиши ёхуд унинг 
қўлга 
киритилишига, 
компьютер 
техникаси, 
унинг 
тизими 
ёки
тармоқлари ишининг бузилишига 
сабаб бўлса, — 
билан боғлиқ жиноят турларининг 
кенгайганлигини ҳисобга олган ҳолда 
ахборот 
технологиялари 
соҳасида 
жавобгарликни 
назарда 
тутувчи 
нормаларни 
қайта 
кўриб 
чиқиш 
вазифаси илгари сурилди.
Шу ўринда ЖК XX
1
-бўлимини 
такомиллаштириш юзасидан айрим 
мулоҳазаларни баён этиш зарур, деб 
ўйлаймиз. Хусусан, ЖК 278
2
-моддаси 
диспозициясида 
ахборот-ҳисоблаш 
тизимлари, тармоқлари ва уларнинг 
таркибий қисмлари, электрон ҳисоблаш 
машиналари, 
электрон 
ҳисоблаш 
машиналари тизими ёки уларнинг 
тармоқлари атамаларидан фойдаланиш 
мақсадга мувофиқ эмас. Ахборот-
ҳисоблаш тизимлари, тармоқлари ва 
уларнинг 
таркибий 
қисмларидаги 
ахборотлар – бу ички ва ташқи 
жамғарчичлар, компьютер хотираси, 
периферия қурилмалари хотирасидаги 
ахборот ҳамда алоқа каналлари орқали 
ўтувчи ахборотлардир. 
Электрон ҳисоблаш машинаси бу 
ахборотни 
қайта 
ишлашни 
автоматлаштириш учун мўлжалланган 
қурилма ёки қурилмалар мажмуи. 

---

98 
Электрон 
ҳисоблаш 
машиналари 
мураккаб 
ва 
такрорланадиган 
вазифаларни тезда, аниқ ва сифатли 
бажариши ҳамда катта ҳажмдаги 
маълумотларни тезда сақлаши ва ўқиши 
мумкин. XX асрнинг 90-йилларидан 
бошлаб, компьютер атамаси электрон 
ҳисоблаш 
машиналари 
(ЭҲМ) 
атамасини амалда сиқиб чиқарди.
Замонавий 
рақамли 
компьютерлар 
ёрдамида 
электрон 
ҳисоблаш 
машиналарининг 
функция 
ва 
вазифалари 
ортиғи 
билан 
бажарилмоқда ва ушбу ҳисоблаш 
машиналаридан 
деярли 
ҳеч 
ким 
фойдаланмаяпти. Демак ушбу ахборот 
жамиятидаги ривожланишни ҳисобга 
олиб “электрон ҳисоблаш машиналари” 
атамасини 
қўллаш 
ноўрин 
деб 
ҳисоблаймиз. 
278
5
-модда. Компьютер саботажи 
(биринчи 
қисм) 
Ўзганинг 
компьютер ускунасини ёки хизматда 
фойдаланиладиган 
компьютер 
ускунасини қасддан ишдан чиқариш, 
худди шунингдек компьютер тизимини 
бузиш (компьютер саботажи) — 
278
5
-модда. Компьютер саботажи 
(биринчи 
қисм) 
Ўзганинг 
компьютер ускунасини ёки хизматда 
фойдаланиладиган 
компьютер 
ускунасини қасддан ишдан чиқариш,