Ўзбекистон республикаси бош прокуратураси академияси
Download 1.09 Mb. Pdf ko'rish
|
8- А-Олимов-кибержиноятчиликка қарши курашишнинг ташкилий-ҳуқуқий асослари (3)
|
23 1.2. Кибержиноятчилик учун жавобгарликнинг миллий қонунчиликдаги ҳуқуқий асослари. Ахборот технологиялари соҳасидаги жиноятлар учун жавобгарлик компьютер ахборотини қўллаш, сақлаш, жўнатиш, нусха кўчириш соҳасидаги хавфсизлик бузилгандагина юзага келади. Ушбу хавфсизликни таъминлаш Ўзбекистон Республикасининг ахборотлаштириш ва маълумотларни узатиш соҳасидаги ғайриқонуний қилмишлари учун жавобгарликни белгиловчи амалдаги жиноят қонунлари нормалари билан ҳам, ахборот муносабатлари соҳасидаги бошқа норматив ҳужжатлар билан ҳам кафолатланган. Мамлакатимизда ҳар бир фуқаронинг ўзи истаган ахборотни олиш ва ундан эркин фойдаланиш ҳуқуқи қонун билан кафолатланган. Лекин, ушбу имкониятлардан ўзининг нопок мақсадлари йўлида фойдаланаётган шахслар ҳам йўқ эмас. Улар виртуал оламда инсонлар онгини заҳарлаш, ўзганинг бойлигига кўз тикиш ва шахснинг қадр-қимматини топташ билан боғлиқ ҳаракатларни содир этиб, жиноятчиликка қўл урмоқда. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Конституцисининг 27-моддасига мувофиқ, шахснинг шахсий ҳаёти ҳақидаги маълумотларни унинг розилигисиз тўплаш, сақлаш, ишлатиш ва тарқатишга йўл қўйилмайди. “Шахсий ҳаёт” тушунчасига давлат, жамоат ташкилотлари, фуқаролар томонидан назорат қилиниши мумкин бўлмаган инсоннинг оилавий, маиший, шахсий, интим муносабатлари соҳасидаги ҳаёти ва фаолияти киради. Қолаверса, 2019 йил 02 июлда қабул қилинган “Шахсга доир маълумотлар тўғрисида”ги қонунга асосан, шахсга доир маълумотлар тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузилганда айбдор шахслар белгиланган тартибда маъмурий ва жиноий жавобгар бўлади 25 . Ахборот ресурсларини тўплаш, сақлаш, тарқатиш, ундан юридик ва жисмоний шахсларнинг фойдаланиши, шунингдек, телекоммуникациялар 25 Ўзбекистон Республикасининг “Шахсга доир маълумотлар тўғрисида”ги 547-сонли Қонуни, 2019 йил 02 июл(https://lex.uz/docs/4396419). 24 тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун маъмурий ва жиноий жавобгарлик назарда тутилган “Ахборот олиш кафолатлари ва эркинлиги тўғрисида”ги, “Ахборотлаштириш тўғрисида”ги, “Телекоммуникациялар тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонунлари ҳам муҳим аҳамиятга эга. Ушбу қонунлар рўйхатини Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси, “Алоқа тўғрисида”ги, “Давлат сирларини сақлаш тўғрисида”ги, “Электрон рақамли имзо тўғрисида”ги, “Электрон тижорат тўғрисида”ги, “Электрон тўловлар тўғрисида”ги, “Муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида”ги қонунлари билан давом эттиришимиз мумкин. Юқорида санаб ўтилган барча норматив ҳужжатларда ахборот шаклидан қаътий назар, у қонун билан муҳофаза этилиши белгиланган. Бевосита ахборот соҳасидаги жиноий қонунчилигимизга эътибор берадиган бўлсак, 1994 йил 22 сентябрда қабул қилинган амалдаги Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 174-моддаси ахборотлаштириш қоидаларини бузиш ва унга нисбатан жавобгарлик масалаларига бағишланган эди. Ўзбекистон Республикаси бозор иқтисодиёти шароитида ушбу соҳадаги жиноятчилик, унинг ижтимоий хавфлилик даражаси ортиб бораётганлиги сабабли унга қарши курашиш ҳамда олдини олиш масалаларини янада кучайтириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси томонидан 2007 йил 27 сентябрда қабул қилинган ва 2007 йил 30 ноябрда Сенат томонидан маъқулланган Ўзбекистон Республикасининг “Ахборотлаштириш ва маълумотлар узатиш соҳасида қонунга хилоф ҳаракатлар содир этганлик учун жавобгарлик кучайтирилганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонуни 26 га биноан, амалдаги Жиноят кодексидан 26 Ўзбекистон Республикасининг “Ахборотлаштириш ва маълумотлар узатиш соҳасида қонунга хилоф ҳаракатлар содир этганлик учун жавобгарлик кучайтирилганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 137- сонли Қонуни, 2007 йил 25 декабр. (https://lex.uz/docs/1295262). 25 “Ахборотлаштириш қоидаларини бузиш” деб номланган 174-модда чиқариб ташланди ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодексига Download 1.09 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|