Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги бухоро вилоят ҳокимлиги халқ таълими бошқармаси бухоро вилоят халқ таълими ходимларини қайта

“ИҚТИСОДИЙ БИЛИМ АСОСЛАРИ” ФАНИ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ КАСБИЙ 
КОМПЕТЕНЦИЯЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛШИЛАРИ 
Наврўз-Зода Б. 
“Инсон салоҳияти – Президентимиз И.Каримов таъкидлаганидек, - энг кучли, энг фаол, 
энг бунёдкор омил бўлиб, у мамлакатнинг ислоҳотлар ва туб ўзгаришлар йўлидан тинимсиз 
илгарилаб боришини таъминлаб беради”.... Бу салоҳиятни юзага чиқариш жамиятимизни 
ривожлантириш ва тараққий еттиришнинг кучли омили бўлиб хизмат қилади” [1, 
252].Мамлакатимизда Кадрлар тайёрлаш миллий моделини рўёбга чиқариб, компетенция 
(тизимли қобилият)ларни шакллантиришга йўналтирилган таълим ва тарбия йўлга 
қўйилмоқда. 
Бозор иқтисодиёти шароитида иқтисодий таълим-тарбиянинг роли янада ҳам ошиб 
бормоқда.Чунки, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ва самарали ривожланиши 

---

111 
эвазига микроиқтисодиётда рўй бераётган ўзгаришлар туфайли жамиятимизда инсон 
капитали шакллантирмоқдаки, унинг ўлчов бирлиги сифатида иқтисодий қобилиятларнинг 
ривожланганлик даражаси ташкил қилади. Инсоннинг иқтисодий қобилиятларининг 
ривожланганлик даражаси 1-расмда кўрсатилган унинг учта аниқловчилари негизида  
шаклланади.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-расм. Иқтисодий қобилиятларнинг ривожланганлик даражасини аниқловчилари
Умумий ўрта таълим тизимида иқтисодий билимдон ўқувчиларни бозор иқтисодиёти 
талабларига мос равишда тайёрлашда 8 чи ва 9 чи синфларда ўқитадиган “Иқтисодий билим 
асослари” фани ўқитувчиларининг касбий компетентцияларини ривожлантириш муҳим 
аҳамият касб этади. 
“Компетенция” атамаси фаолиятида мужассамланган ходимнинг компетентлиги; бирор 
киши яхши хабардор бўлган соҳа ёки масалани; инсоннинг амалий лаёқатлилиги ҳамда касбий 
қобилиятининг тизимли ривожланганлик даражасини англатади. “Компетентлик, - 
В.Д.Шариковнинг фикрига мувофиқ, – касбий тайёрланиш жараёнида шаклланадиган янги 
фаолият субъектини юзага келишидирки, у билим, маҳорат, қобилият ва 
шахсий сифатларини тизимли намоён бўлишини ифодалаб, касбий фаолиятнинг моҳиятини 
ташкил қиладиган функционал вазифаларни муваффақият билан ҳал қилиш имконини беради” 
[3, 182]. Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти 
ходимларининг фикрича: “Компетенция – билим кўникма ва малакалардан кундалик ҳаётда 
дуч келадиган амалий ва назарий масалаларни ечишда фойдаланиш ва қўллай олиш 
қобилиятидир” [2].