Ўзбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иктисодиёт университети иктосодий таълимотлар тарихи фанидан

Амир Темуминг давлат ва иқтисодиёт соҳасидаги асосий фикрлари

• Амир Темурнинг давлат ва иқтисодиёт соҳасидаги асосий фикрлари .Темур тузукларида тўла баён етилган. Тузуклар Амир Темурнинг 1342- 1405-йиллар оралиғидаги фаолиятини акс эттиради ва икки қисмдан (мақоладан) иборат. Биринчи қисмда асосан ягона давлат барпо этиш, уни мустаҳкамлаш. Қўшни (27) юрт ва мамлакатларни забт этиш масалалари ёритилган бўлса, иккинчи қисмда соҳибқирон номидан айтилган ўзига хос васият, панд-насиҳат, турли соҳалардаги, шу жумладан, ижтимоий-иқтисодиётга оид фикр-мулоҳазалар келтирилган.

Ўтиш даври тавсифи ва Диннинг миллий хусусиятлари
РЕЖА:
1

• Маъмурий марказлашган иқтисодиётнинг тарихий оқибатлари

2

• маданийлашган бозор муносабатларига ўтиш даврининг довомийлиги

Маъмурий марказлашган иқтисодиётнинг тарихий оқибатлари

• Маъмурий марказлашган иқтисодиётнинг тарихий оқибатлари, бозор муносабатларига ўтиш заруриятини англашни ва туб ислоҳотлами бошлашни талаб етди. Н атижада иқтисодий муносабатлар тизимининг бир шаклидан воз кечилди ва иккинчи шаклига юз тутилди. Республикадаги мавжуд вазият иқтисодий ислоҳотларни ўтказишга тубдан янгича ёндашувни сифат жиҳатидан янги вазифалар ва шароитларни ҳамда тажрибаларни ҳисобга олишни, енг муҳирни, мамлакатирниз салоҳиятига кўпроқ таянишни тақозо етди. Бундай масъулиятли вазифани ҳал етиш академик Ислом Каримов тадқиқотларида назарий-илмий ечимини топди. Чунончи, аслини олганда, гап бозор муносабатларига ўтишда ўхшаши бўлмаган андозарнизни ишлаб чиқиш, ўз йўлимизни танлаб олиш ҳақида бормоқда. Бу йўл уч таркибий қисмдан иборат: • ижтимоий жиҳатдан йўналтирилган бозор иқтисодиёти миллияндозаси моҳиятининг тавсифи; • қатъий марказлаштирилган маъмурий-буйруқбозлик тизимидан хўжалик юритишнинг бозор муносабатларига ўтишнинг енг муҳим принсиплари; • иқтисодий ислоҳотларни амалга оширишнинг, тангликдан чиқиб олишни барқарорликни ва муҳим ижтимоий-иқтисодий ривожланишни таъминлашнинг аниқ йўналишлари. Келтирилган таркибий қисмлар тўғрисида республикамиз зиёлилари, хусусан, иқтисодчи-олимлар чуқур тадқиқотларни давом еттириб, бир қатор асарларини чоп етишди. Ўтиш даври иқтисодиётининг кўпчилик марнлакатларга хос бўлган умурний қоидалари ва ҳолатлари жумласига қуйидагилар киради: • мавжуд иқтисодий тизимда янги тизимга 0 ътишдаги беқарорлик, номутоносиблик ва мувозанацизликлар; • жамият иқтисодий ривожланиш йўлларининг турли-туман характердалиги; • мулкчилик, бошқарув, товар-пул муносабатлари каби соҳаларда туб ислоҳотларнинг зарурлиги; • умумий ўтиш қонуниятлари мавжудлигидан қатъи назар, ҳар бир мамлакат шарт-шароитларини ҳисобга олиш зарурлиги; • ески турмуш тарзи мезонлари ва янги иқтисодий қадриятларнинг номувофиқлиги, баъзи ҳолларда еса, қарама-қарши зиддиятли тусга ега бўлиши;