Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

Кучли 
Кучсиз 
Жонли 
Инерт 
Нерв 
жараѐнлари 
хусусиятлари
Куч
Вазминлик
ҳаракатланиш 
Кучли
Ҳаракатланиш
Кучли
Ҳаракатланиш 
Кучли
Суст 
Кучсиз
Ҳаракатчан 
ѐки суст 
Темперамент
Холерик
Сангвиник 
Флегматик 
Меланхолик 
Темперамент ва психик реаксиянинг боғлиқлиг 
Темперамент
Реакция 
Тезкорлик 
Куч 
Сангвиник
Холерик
Флегматик
Меланхолик
Тез
Тез
Секин
Секин 
ўрта 
ҳаддан ташқари 
кучли
кучсиз
Темперамент типларининг психологик тавсифи қуйидаги муҳим 
хусусиятлар ѐрдами билан аниқланиши мумкин ва уларнинг психологик 
тавсифини қуйидаги жадвалда кўришимиз мумкин.
1.Сензитивлик (лотинча Сенсус - сезиш, ҳис қилиш деган маъно 
англатади). Сензитивлик юзасидан инсонда бирорта психик реаксияни ҳосил 
қилиш учун зарур бўлган ўта кучсиз ташқи таассурот кучига қараб мулоҳаза 
юритилади, жумладан, сезгиларнинг пайдо бўлиши учун керак қўзғовчининг 
озгина кучи (уларнинг қуйи чэгараси), эҳтиѐжлар қондирилмаслигининг 
сезилар-сезилмас даражаси (шахсга руҳий азоб берувчи) мужассамлашади. 
2.Реактивлик. Бу тўғрида айнан бир хил куч билан таъсир этувчи ташқи 
ва ички таассуротларга шахс қандай куч билан емосионал реаксия қилишига 
қараб муносабат билдирилади. Реактивликнинг ѐрқин рўѐбга чиқиши-
емосионаллик, таъсирланувчанликда ифодаланишидир. 
S
enz
it
ivl
ik
R
ea
kti
vli
k
F
aoll
ik
R
ea
ksiya te
mpi
Ekstra
ve
rlik va
int
ra
ve
ntl
ik
Ha
ra
k
atl
arning sil
li
qli
gi 
(qotib qol
ga
nli
gi)
R
ea
kt
ivl
ik v
a f
aol
li
k
ni
ng
o'
za
ro 
m
unos
aba
ti
Temperament tiplarining psixologik tavsifnomasi 

---

304 
3.Фаоллик. Бу борада инсон қандай фаоллик даражаси билан ташқи 
оламга таъсир этиши ва мақсадларни амалга оширишда объектив ҳамда 
субъектив қарама-қаршиликларни фаоллик билан енгишга қараб фикр 
юритилади.