Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

2. Савдо маркаси соҳасидаги қарорлар.
Савдо маркаси янада комплекслашган олти даражали белги ҳисоб-ланади ва улар қуйидагилардан иборатдир:
1. Тавсифномалар;
2. Ютуқлар;
3. Қимматдорликлар;
4. Маданият;
5. Индивидуаллик;
6. Фойдаланувчи.
Агар компания савдо маркасига фақат ном сифатида қараса у савдо маркасини яратишнинг асосий мақсадини қўлдан бой беради.
Савдо маркаларининг асосий вазифаси - ифодалар ва ассоциация-ларнинг мустаҳкам занжирини ривожлантириш ҳисобланади.
Савдо маркасининг энг барқарор атрибутлари - қимматдорликлар, маданият ва индивидуаллик - унинг моҳиятини белгилаб беради.
Савдо маркасининг бозордаги холати унинг аҳамиятлилиги ва қимматдорлиги билан белгиланади.
Маркетинг бўйича мутахасисслар савдо маркаларини бошқариш билан боғлиқ бир қатор масалаларни ҳал этишлари лозим.
Даставвал компания ўзининг маҳсулотига савдо маркасини бериш-нинг мақсадга мувофиқлигини ҳал этиши лозим.
Илгарилари савдо маркалари купинча кам қўлланилар эди. Ишлаб чиқарувчилар ва воситачилар товарларни таъминотчини идентификация қилмасдан тонналаб, контейнерлаб, қутилаб сотишарди. Харидорлар сотувчининг ростгўйлигига бағлиқ эдилар. Даслабки савдо маркалари ўрта асрларда хунармандларнинг ўз маҳсулотларини ва харидорларни сифатсиз маҳсулотлардан ҳимоя қилиш учун талаблари асосида пайдо бўлди.
Хозирги кунда савдо маркалари шу даражада ривожландики, бирор бир товар савдо маркасисиз ишлаб чиқарилмайди. Машҳур (умуммиллий) савдо маркалари эгалари «оддий» товарлар билан курашишга мажбур бўлмоқдалар.


3. Савдо маркаларини бошқариш.
Савдо маркаси сотувчиларга бир қатор устунликлар беради:
- буюртмани расмийлаштириш ва маҳсулотни етказиб бериш жараёнини соддалаштиради;
- сотувчининг савдо номи ва маркаси маҳсулотнинг нафис сифат-ларига хуқуқий ҳимояни таъминлайди;
- савдо маркаси сотувчига етарли миқдордаги харидорларни жалб қилиш имконини беради;
- савдо маркаси сотувчига бозорни сегментлаштириш имконини беради.
Кучли савдо маркалари корпоратив имижни мустаҳкамлаш имконини беради.
Марка стратегияси тўғрисидаги қарорларни хал этар экан, компания қарорларнинг беш вариантидан бирини танлаши лозим бўлади.
Компания товар қаторини кенгайтириши, савдо маркаси чегарасини кенгайтириши, мультимаркаларни ёки аралаш савдо маркаларини танлаши мумкин.