№
|
Мавзунинг номи
|
Мавзунинг қисқача мазмуни
|
Жами
|
Ўқитишни ташкилий шакли
|
Мустақил таълим
|
Назарий
|
Амалий
|
|
1
|
Кириш
|
«Конструкцион материаллар» фанининг мақсади ва вазифалари. Металларни ва металмас материалларини халқ хўжалигидаги аҳамияти. Металлургия саноати тўғрисида қисқача маълумот.
|
1
|
1
|
|
|
I бўлим. Қора ва рангли металлар ишлаб чиқариш.
|
1
|
Чўян ва пўлат ишлаб чиқариш
|
Чўян тўғрисида тушунча. Чўян таркибига кирувчи кимёвий қўшилмалар ва уларни
хоссасларига таъсири. Пўлат ҳақида тушунча. Пўлатни чўяндан кимёвий тузилиши ва хоссаси бўйича фарқи.
Ҳар бирининг афзаллик ва камчилик томонлари.
|
2
|
2
|
|
|
2
|
Рангли металлар ва уларнинг котишмалари
|
Рангли металлар ва уларнинг қотишмалари. Мис ва унинг қотишмалари. Соф мис тўғрисида маълумот. Латун ва бронза, хоссалари, маркалари ва автомобилсозликда қўлланиши. Алюминий ва унинг қотишмалари. Алюминий қотишмаларнинг автомобилсозликда ишлатилиши. Антифрикцион қотишмалар. Кимёвий таркиби, хоссалари. қалай, рух, қўрғошин асосидаги антифрикцион қотишмалар. Уларни макалари ва автомобилсозликда ишлатилиши.
|
2
|
2
|
|
1
|
II Бўлим. Металлшунослик асослари
|
3
|
Металларнинг тузилиши, хоссалари ва синаш усуллари
|
Металларнинг кристалл панжаравий тузилиши. Металларда аллотропик
ўзгаришлар. Соф темирни қизиши ва совуш эгри чизиғи. Металларни физик, кимёвий, механик ва технологик хоссалари. Машина деталларини тайёрлашда уларни синаш, чўзилишдаги мустаҳкамлик чегараси, қаттиқликка синаш, зарбий қовушқоқликка синаш.
Металл қотишмаларни замонавий анализ қилиш усуллари.Металлар қаттиқлигини Бринелл ва Роквелл усулида синаш.
|
4
|
|
4
|
1
|
4
|
Қотишмалар назарияси хақида маълумот
|
Темирнинг углерод билан қотишмаси, қотишма тушунчаси.Қотишма турлари: механик аралашма, қаттиқ эритма ва химиявий бирикма. Пўлат ва чўян микроструктурасини микроскопда тайёр шлиф бўйича ўрганиш.
|
2
|
|
2
|
|
5
|
Пўлатларни термик ишлаш
|
Термик ишлашнинг моҳияти. Термик ишлашда металларни структураси ва
хоссаларини ўзгариши. Аустенитни ҳар хил тезликда совутганда ҳосил бўладиган структуралар. Термик ишлашни асосий турлари: юмшатиш, нормаллаш, тоблаш ва бўшатиш.
Тоблаш технологияси. Совутувчи муҳит. Тоблаш вақтида ҳосил бўладиган нуқсонлар. Бўшатишни моҳияти. Турлари.Пўлатни тоблаш ва бўшатиш.
|
4
|
|
4
|
|
6
|
Пўлатга кимёвий термик ишлов бериш.
қаттиқ қотишмалар.
|
Кимёвий-термик ишлов бериш моҳияти. Асосий турлари.
Цементитлаш. Цементитлашдан мақсад, карбюратор ёрдамида цементитлаш. Газ билан цементитлашни афзаллиги, камчилик томонлари. Пўлатни азотлаш. Азотлаш жараёни. Азотланган қаватини тузилиши ва хоссалари. Пўлатни цианлаш. Цианлашни афзаллик ва камчилик томонлари. Диффузион металлаш тўғрисида тушунча, кимёвий–термик ишлашда техника хавфсизлиги. Легирланган пўлатлар. Легирловчи элементларни пўлатнинг хоссасига таъсири.
Легирланган пўлатларни кимёвий таркиби, микроструктураси ва вазифасига кўра турлари.
Легирланган пўлатни маркалари. Автомобилсозликда ишлатилиши. Легирланган автомобилсозлик пўлатлари, маркалари. Тез кесар пўлатлар.
Қаттиқ қотишмаларни олиниши. Металлокерамик қаттиқ қотишмаларни таркиби, хоссаси ва маркалари. Ишлатилиши соҳаси. қуйма қаттиқ қотишмаларни тўғрисида маълумот.
|
1
|
1
|
|
1
|
7
|
Металлар коррозияси ва унга қарши кураш.
|
Коррозия моҳияти коррозиянинг иқтисодий томондан зарари. Коррозия турлари, кимёвий ва электрокимёвий. Металларни коррозиядан сақлаш усуллари.
|
1
|
1
|
|
|
|
