Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети кимё-биология факультети


КУМУШ ВА КУМУШ БИРИКМАЛАРИНИНГ ФИЗИК- КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ


Download 284.5 Kb.
bet5/17
Sana11.01.2023
Hajmi284.5 Kb.
#1089047
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Bog'liq
Кумуш бирикмалари синтези (1)

5. КУМУШ ВА КУМУШ БИРИКМАЛАРИНИНГ ФИЗИК- КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ


Ag – кумуш

Оқ оғир пластик металл. Фаоллиги паст (асл металл), кислород, сув, суюлти-рилган хлорид ва сульфат кислоталар билан таъсирлашмайди. Кучсиз қайта-рувчи; оксидловчи-кислоталар билан реакцияга киришади. Симоб билан амальгама ҳосил қилади. Нам H2S таъсиридан қораяди. Табиатда соф ҳолда учрайди.


Mr = 107,868; d = 10,494; tсуюқ = 961,93 °C; tқайн = 2170 °C.

1. Ag + 2HCl(г) ↔ 2AgCl + H2 (200 °C).


2. 2Ag + 2H2SO4(конц., иссиқ) = Ag2SO4↓ + SO2↑ + 2H2O.
3. 3Ag + 4HNO3(суюл.) = 3AgNO3 + NO↑ + 2H2O.
4. 2Ag + H2S(нам) = Ag2S + H2, 4Ag + 2H2S + O2(ҳаво) = 2Ag2S + 2H2O.
5. 4Ag + 2SO2 + 2O2 = 2Ag2SO4 (t > 450 °C).
6. 2Ag + 2O3 = (AgIAgIII)O2 (қора) + 2O2 (20 °C).
7. Ag + F2 = AgF2 (кўк) [t > 300 °C],
Ag + AgF(тўйинган) = Ag2F(e) [50 – 90 °C],
2Ag + 2HF(конц.) + H2O2 = 2AgF + 2H2O (60 – 80 °C).
8. 2Ag + E2 = 2AgE (E = Cl, Br, I; 150 – 200 °C),
2Ag + E = Ag2E (t > 200 °C, E = S, Se, Te).
9. 4Ag + 8KCN + 2H2O + O2 = 4K[Ag(CN)2] + 4KOH (20 °C),
2Ag + 4KCN(конц.) + H2O2 = 2K[Ag(CN)2] + 2KOH.


Ag2O – кумуш (I)-оксид

Тўқ-жигарранг, қиздирилганда парчаланади. Сув билан таъсирлашади, куч-сиз ишқорий муҳит ҳосил қилади. Амфотерлик хоссаларни намоён этади; суюлтирилган кислоталар, концентрланган ишқорлар, аммиак гидрати билан реакцияга киришади. Комплекс ҳосил қилиши ҳисобига эритмага ўтади. Сувли суспензия ҳавода СО2 ни ютади.


Mr = 231,74; d = 7,14.

1. 2Ag2O = 4Ag + O2 (160 – 300 °C).


2. Ag2O↓ + H2O ↔ 2AgOH(тўйинган) = 2Ag+ + 2OH; pЭК25 = 7,70.
3. Ag2O + 2HCl(суюл.) = 2AgCl↓ + H2O,
Ag2O + 2HNO3(суюл.) = 2AgNO3 + H2O.
4. Ag2O + 4(NH3·H2O)[конц.] = 2[Ag(NH3)2]OH + 3H2O.
5. Ag2O + H2O + 4KCN = 2K[Ag(CN)2] + 2KOH.
6. Ag2O(суспензия) + CO2 = Ag2CO3↓.
7. Ag2O + H2 = 2Ag + H2O,
Ag2O + H2O2(конц.) = 2Ag↓ + H2O + O2↑.
8. Ag2O + H2O + 4KNCS(конц.) = 2K[Ag(– SCN)2] + 2KOH.
AgNO3кумуш (I)-нитрат

Оқ, парчаланмай суюқланади, қиздириш давом эттирилганда парчаланади. Сувда яхши эрийди (гидролизланмайди). Кристаллогидратлар ҳосил қилмай-ди. Этанол, метанол, эфир, пиридин, ацетонитрилда эрийди. Алмашиниш ва комплекс ҳосил қилиш реакцияларига киришади. Аммиакнинг сувли эритма-сида альдегидлар билан «кумуш кўзгу»ни ҳосил қилади.


Mr = 169,87; d = 4,35; tсуюқ = 209,7 °C; ks = 227,9(20), 635,3(80).

1. 2AgNO3 = 2Ag + 2NO2 + O2 (300 – 500 °C).


2. AgNO3(суюл.) = Ag+ + NO3 (pH 7).
3. 2AgNO3 + 2KOH(суюл.) = Ag2O↓ + H2O + 2KNO3,
AgNO3 + KOH = AgOH↓ + KNO3↓ (этанолда, – 50 °C).
4. AgNO3 + KE(суюл.) = AgE↓ + KNO3 (E = Cl, Br, I),
4AgNO4 + 2Cl2 = 4AgCl↓ + 2N2O5 + O2↑ (0 °C, суюқ CCl4 да).
5. 2AgNO3 + H2S = Ag2S + 2HNO3.
6. 2AgNO3 + Na2CO3(суюл.) = Ag2CO3↓ + 2NaNO3,
2AgNO3 + Na2SO4(конц.) = Ag2SO4↓ + 2NaNO3,
3AgNO3 + Na3PO4 = Ag3PO4↓ + 3NaNO3.
7. 2AgNO3 + 2(NH3∙H2O)[суюл.] = Ag2O↓ + 2NH4NO3 + H2O,
AgNO3 + 2(NH3∙H2O)[конц.] = [Ag(NH3)2]NO3 + 2H2O.
8. 2AgNO3 + Na2SO3S(суюл.) = Ag2SO3S↓ + 2NaNO3,
AgNO3 + 2Na2SO3S(конц.) = Na3[Ag(SO3S)2] + NaNO3.
9. AgNO3 + KCN(суюл.) = AgCN↓ + KNO3,
AgNO3 + 2KCN(конц.) = K[Ag(CN)2] + KNO3.
10. AgNO3 + KNCS(суюл.) = AgNCS↓ + KNO3,
AgNO3 + 2KNCS(конц.) = K[Ag(– SCN)2] + KNO3.
11. 2AgNO3 + 2KNO2(суюл.) = (Ag – ONO, Ag – NO2)↓ + 2KNO3,
AgNO3 + 2KNO2(конц.) = K[Ag(– NO2)2] + KNO3.
12. 2AgNO3 + Na2SO3(суюл.) = Ag2SO3↓ + 2NaNO3,
AgNO3 + 2Na2SO3(конц.) = Na3[Ag(– SO3)2] + NaNO3.
13. 4AgNO3(иссиқ) + 3H2O + 3E = 2Ag2E↓ + H2EO3 + 4HNO3 (E = Se, Te).
14. 2AgNO3 + 4KOH + K2S2O6(O2) = (AgIAgIII)O2↓ + 2KNO3 + 2K2SO4 + 2H2O,
2AgNO3(конц.) + H2O + 2O3 = Ag2O3?↓ + 2HNO3 + 2O2↑.
15. 2AgNO3 + 3(NH3·H2O) + HC(H)O = 2Ag↓ + HCOONH4 + 2NH4NO3 + 2H2O.


AgF – кумуш (I)-фторид

Оқ, парчаланмай суюқланади. Сувда эрийди (анион бўйича гидролизланади). Концентрланган кислоталар таъсирида парчаланади. Комплекс ҳосил қилиш реакцияларига киришади. Фторловчи агент.


Mr = 126,87; d = 5,85; tсуюқ = 435 °C; ks = 172(20), 216(50).

1. AgF∙2H2O = AgF(тўйинган) + 2H2O (t > 30 °C).


2. AgF(суюл.) = Ag+ + F, F + H2O ↔ HF + OH; pKa = 10,82.
3. 2AgF + H2SO4(конц.) = Ag2SO4↓ + 2HF↑ (қайн.).
4. 2AgF + 2KOH(суюл.) = 2KF + Ag2O↓ + H2O.
5. AgF + NH3·H2O = [Ag(NH3)F]↓ + H2O.
6. AgF + F2 + KF = K[AgF4] (сариқ) [100 – 150 °C],
2AgF + F2 + 4KF = 2K2[AgF4] (жигарранг) [t > 200 °C].


AgCl – кумуш (I)-хлорид
Хлораргирит. Оқ, пластик, парчаланмай суюқланади (суюқланмаси – сарғиш-жигарранг) ва қайнайди. Сувда эримайди. Кристаллогидратлар ҳосил қил-майди. Кучли кислоталар таъсирида парчаланмайди. Концентрланган ишқор-лар, аммиак гидрати билан реакцияга киришади. Комплекс ҳосил қилиши ҳисобига эритмага ўтади..
Mr = 143,32; d = 5,56; tсуюқ = 455 °C; tқайн = 1550 °C; pЭК25 = 9,74.

1. 2AgCl = 2Ag + Cl2 (20 °C, ёруғликда).


2. 4AgCl + 4KOH = 4KCl + 4Ag + O2 + 2H2O (t > 450 °C).
3. 2AgCl + (NH4)2CO3(конц., иссиқ) + H2O = 2[Ag(H2O)(NH3)]Cl + CO2↑.
4. AgCl + 2(NH3∙H2O)[конц.] = [Ag(NH3)2]Cl + 2H2O.
5. AgCl + 2Na2SO3S(конц.) = Na3[Ag(SO3S)2] + NaCl.
6. AgCl + 2KCN(конц.) = K[Ag(CN)2] + KCl,
2AgCl + 6KNCS(конц.) = K[Ag(– SCN)2] + K3[Ag(– SCN)4] + 2KCl.
7. 2AgCl + 2F2 = 2AgF2 + Cl2 (20 °C).
8. 2AgCl + Na2S(конц.) = Ag2S↓ + 2NaCl.
9. 4AgCl + 2Na2CO3 = 4Ag + 4NaCl + 2CO2 + O2 (850 – 900 °C).
10. 4AgCl + 2BaO = 2BaCl2 + 4Ag + O2 (t > 324 °C).
11. 2AgCl + H2O2 + 2KOH(суюл.) = 2KCl + 2Ag↓ + O2↑ + 2H2O.


AgBr – кумуш (I)-бромид

Бромаргирит. Оч-сариқ, парчаланмай суюқланади, суюқ ҳолда беқарор. Сувда эримайди. Кристаллогидратлар ҳосил қилмайди. Концентрланган кис-лоталар ва ишқорлар таъсирида парчаланади. Комплекс ҳосил қилиш ҳисоби-га эритмага ўтади.


Mr = 187,77; d = 6,47; tсуюқ = 432 °C; pЭК25 = 12,30.

1. 2AgBr(қ) = 2Ag(қ) + Br2(c) (20 °C, ёруғликда),


2AgBr(c) = 2Ag(қ) + Br2(г) (700 °C).
2. 2AgBr + H2SO4(конц.) = Ag2SO4↓ + 2HBr↑ (қайн.).
3. AgBr + 2(NH3·H2O)[конц.] = [Ag(NH3)2]Br + 2H2O.
4. AgBr + 2Na2SO3S(конц.) = Na3[Ag(SO3S)2] + NaBr.
5. AgBr + 2KCN(конц.) = K[Ag(CN)2] + KBr.


AgI – кумуш (I)-йодид

Йодаргирит. Сариқ, парчаланмай суюқланади. Сувда эримайди, суюқ аммиакда яхши эрийди. Кристаллогидратлар ҳосил қилмайди. Суюлтирилган кислота ва ишқорлар билан таъсирлашмайди. Концентрланган сульфат ва нитрат кислоталар таъсирида парчаланади. Комплекс ҳосил қилиши ҳисобига эритмага ўтади.


Mr = 234,77; d = 5,67; tсуюқ = 554 °C; pЭК25 = 15,64.
1. 2AgI(қ) = 2Ag(қ) + I2(c) (20 °C, ёруғликда),
2AgI(c) = 2Ag(қ) + I2(г) (700 °C).
2. AgI + nNH3(c) = [Ag(NH3)n]I (– 40 °C, n > 3).
3. AgI + 2Na2SO3S(конц.) = Na3[Ag(SO3S)2] + NaI.
4. AgI + 2KCN(конц.) = K[Ag(CN)2] + KI.
5. AgI + (n – 1)KI(конц.) = Kn – 1[AgIn] (n = 2 ÷ 4).
6. 2AgI + KOH = Ag2O + KI + HI (t > 150 °C).


Ag2S – кумуш (I)-сульфид
Аргентит. Кулранг-қора, парчаланмай суюқланади. Кумуш тузлари орасида энг қийин эрийдиганларидан бири. Совуқда кислоталар билан таъсирлаш-майди. Қиздирилганда концентрланган кислота ва ишқорлар таъсирида парчаланади. Комплекс ҳосил қилиши ҳисобига эритмага ўтади.
Mr = 247,80; d = 7,23; tсуюқ = 845 °C; pЭК25 = 49,14.
1. Ag2S + 10HNO3(конц., иссиқ) = 2AgNO3 + H2SO4 + 8NO2↑ + 4H2O.
2. Ag2S + O2 = 2Ag + SO2 (500 – 600 °C).
3. Ag2S + 2H0(Al, конц. NaOH) + OH = 2Ag↓ + H2O + HS.
4. Ag2S(қ) + 4KCN(конц.) ↔ 2K[Ag(CN)2] + K2S,
2Ag2S + 8KCN(конц.) + 2O2 + H2O = 4K[Ag(CN)2] + K2SO3S + 2KOH.


AgNCS – кумуш (I)-тиоцианат

Оқ, қиздирилганда парчаланади. Сувда эримайди. Кристаллогидратлар ҳосил қилмайди. Концентрланган кислота ва ишқорлар таъсирида парчаланади. Комплекс ҳосил қилиши ҳисобига эритмага ўтади.


Mr = 165,95; pЭК25 = 11,80.

1. 2AgNCS = 2Ag + N2 + 2C(графит) + 2S (t > 170 °C).


2. 2AgNCS + 3H2SO4(конц.) + 2H2O = 2CSO + 2NH4HSO4 + Ag2SO4↓.
3. 2AgNCS + 2KOH(конц.) ↔ 2KNCS + Ag2O↓ + H2O.
4. AgNCS + 2(NH3·H2O)[конц.] = [Ag(NH3)2]NCS + 2H2O.
5. 2AgNCS + 4KNCS(конц.) = K[Ag(– SCN)2] + K3[Ag(– SCN)4].
6. 2AgNCS + Br2(совуқ) = 2AgBr↓ + (– SCN)2 (суюқ CS2 да).


[Ag(NH3)2]OH – диамминкумуш (I)-гидроксид

Эркин ҳолда ажратилмаган. Эритмада рангсиз, аммиак гидратининг мўл миқ-дорида барқарор. Кислоталар таъсирида нейтралланади ва парчаланади. Аль-дегидлар билан «кумуш кўзгу» ҳосил қилади.


Mr = 158,94.

1. Ag(NH3)2]OH(суюл.) = [Ag(NH3)2]+ + OH,


[Ag(NH3)2]+ + 2H2O ↔ [Ag(H2O)(NH3)]+ + NH3·H2O; pKa = 3,84.
2. Ag(NH3)2]OH + 3HCl(суюл.) = AgCl↓ + 2NH4Cl + H2O,
Ag(NH3)2]OH + 3HNO3(суюл.) = AgNO3 + 2NH4NO3 + H2O.
3. Ag(NH3)2]OH + KI(суюл.) + 2H2O = AgI↓ + KOH + 2(NH3∙H2O).
4. 3Ag(NH3)2]OH(конц.) + 2H2O Ag3N↓ + 5(NH3∙H2O).
5. 2Ag(NH3)2]OH + HCl(H)O + 2H2O = 2Ag↓ + NH4(HCOO) + 3(NH3∙H2O).



Download 284.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling