Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах политехника институти

2.Сиғимли манометрлар:
Сиғимли манометрларнинг ишлаш принципи босим ўзгариши билан ясси конденсатор қопламлари ўртасидаги масофани ўзгартириш натижасида уларнинг сиғимининг ўзгаришига асосланган.
Унинг ишлаш режими 1,7-поршен; 2-ликопча; 3-юк; 4-цилиндр; 5-вентил; 6-идиш; 8-вентли пресс; 9-косасимон идиш; 10,11,12-вентиллар.
Ўлчанаётган босим асбобга найча 1 орқали келади ва мембрана 2 орқали қабул қилинади. Мембрана 2 ва конденсатор электрод 3 қопламларини ҳосил қилади. Конденсатор эса ўлчаш схемаси клемма 4 лар орқали уланади:
С=S_E/L (14)
Шундай қилиб конденсатор сиғими ўлчанаётган босимга пропорционалдир. Сиғимли манометрларнинг кўрсатишига атроф-муҳитнинг температураси таъсир қилади. Чунки температура ўзгариши натижасида қопламалар ўртасидаги масофа ўзгаради. Сиғимли манометрларнинг яна бир камчилиги паразитик сиғимлар таъсиридир. Ўлчаш хатолиги асбоб шкаласининг ⁺_-1,3...2 % дан ошмайди.
3.Юк поршенли асбоблар:
Юк поршенли асбоблар эталон ва намуна асбоб сифатида асосан лаборатория шароитида, турли манометрларни текшириш ва даражалаш учун ишлатилади. Юк поршенли манометрларнинг ишлаш принципи ўлчанаётган босимнинг поршенга таъсир кўрсатадиган ташқи юк билан мувозанатланишига асосланади (17.4-расм). Юк поршенли асбоблар юқори аниқлиги (0,02—0,.2) ва ўлчаш диапазонинг кенглиги (0,1 дан 1000 МПа га).
Ўлчанаётган Р босим ёғ билан тўлдирилган цилиндр 4 га берилади. Бу босим 1 поршеннинг юк 3 ва ликопча 2 билан биргаликдаги массаси билан мувозанатлашади. Берилган босимни олиш учун ликопчага поршень билан унинг массасини ҳисобга олиб маълум оғирлик кучини ҳосил қиладиган юклар қўйилади.
Поршень билан юкларнинг массалар йиғиндисининг ҳисобга олсак суюқликда ҳосил бўладиган босим ушбу формула билан топилади.

Р=Mg/S (15)

М—юклар ва поршеннинг массаси, кг;
S—поршеннинг юзи, м²;
g—эркин тушиш тезланиши, м/с².


III. ИШНИНГ ТАРТИБИ:

1. 
   Температура ва босим тўғрисда умумий тушунчаларга эга бўлиш.
   
2. 
   Хонанинг ҳароратини термометр ёрдамида аниқлаш.
   
3. 
   Манометр ёрдамида босимни ўлчаш.
   

Жадвалдаги топшириқни бажаринг !