Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

"(+998-"00")-
"000\-00\-00 
([phone] 
(+998-__)-___-__-__ 
кўринишда кўрсатилиб, 
қолган сонлар киритилиши 
шарт. 
Қолипнинг ёзилиши учта бўлакдан иборат бўлиб, биринчи қисми ёзилиши 
шарт бўлган, қолган иккинчи ва учинчи қисми ёзилиши мажбурий бўлмаган 
қисмга киради. Бу қисмлар “;” белгиси билан ажратилади.
Биринчи қисмини ёзилиш усули билан танишдик. 
Иккинчи қисм қиймати 0 ёки 1 дан иборат бўлади. Агар 0 қиймат берилса 
қолипни ташкил қилувчи махсус белгилар ва маълумотлар ушбу майдонда 
биргаликда сақланади. Агар 1 қиймат берилса, маълумотларни ўзигина майдонда 
сақланади (қолипни ташкил қилган белгилар фақат кўрсатилади). Масалан, 
қолип “тел.:”000\-00\-00;0 –ёзилса, майдонда тел.:[phone] қиймат сақланади. 
Агар қолип “тел.:”000\-00\-00;1 – ёзилса, майдонда 111-11-11 қиймат сақланади 
[4].
Учинчи қисм қолипни тўлдиришда қўлланиладиган “_” белгиси ўрнига 
бошқа белгини ишлатиш мумкин. Масалан, 0;~>;-. 
Хулоса сифатида маълумотларни қолип асосида киритишнинг қуйидаги 
афзалликларини санаб ўтамиз: 
 
маълумотлар тўлиқ ва хатосиз киритилади; 
 
такрорланувчи қийматларни ҳар сафар киритиш талаб қилинмаслиги 
маълумотлар ҳажмини маълум миқдорда қисқартиради; 
 
киритилган ҳар бир маълумот аввалдан белгиланган тартибга мос 
келади; 

---

240 
 
киритилган маълумотларни таҳлил қилиш осон кечади.
Электрон илова ҳосил қилинаётган дастурлаш тилининг хусусиятларидан 
келиб чиқиб қолипда ишлатиладиган белгилар ва қолипнинг ёзилиш шакли 
ўзгариши мумкин. 
Фойдаланилган адабиётлар 
1. Ю. Б. Бекаревич, Н. В. Пушкина Самоучитель Microsoft Access 2013. —СПб.: 
БХВ-Петербург, 2014.
2.М.Дональд Access 2007. Недостающее руководство. 2007. 
3.С.В.Одиночкина Разработка баз данных в Microsoft Access 2010. –СПБ: НИУ 
ИТМО, 2012. 
4. https://support.office.com/ru.