Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Masala. 150 m tepalikdan gorizontal yo‘nalishda Kalashnikov avtomatidan o‘q 
otilgan. O‘qning uchib chiqishdagi boshlang‘ich tezligi 715m/s bo‘lsa, quyidagi 
parametrlar aniqlansin: 
1) o‘qning uchish vaqti; 2) gorizontal uchish uzoqligi; 3) Yerga tegish nuqtasidagi 
tezligi; 
4) o‘q Yer sirtiga qanday burchak ostida tushgan? 
Yechilishi: Bu masalani yechishda quyidagi rasmdan foydalanamiz: 
1) Gorizontal holatda otilgan o‘qning uchish vaqti quyidagi tenglamadan 
aniqlanadi: 
t
gt
h
S
2



g
h
t
2

s
t
5
,
5
10
150
2



2) O‘qning uchish uzoqligi esa, quyidagi ifodadan aniqlanadi: 
Berilgan kattaliklarning son qiymatlarini qo‘yib, S ni hisoblaymiz: 
m
S
3933
5
,
5
715



у 
h 
x 
S 
O 

---

334 
3) O‘qning Yerga tegish vaqtidagi tezligi esa quyidagi ifodalardan, ya’ni o‘qning 
tezligi shu yo‘nalishdagi tezliklar orqali aniqlanadi:
 
Bu tenglamada 
x

va 
y

tezliklarning ifodalari quyidagicha bo‘ladi: 
;
 
Berilgan kattaliklarning son qiymatlarini qo‘yib, tezlik ni hisoblaymiz: 

 

s
m
717
5
,
5
10
715
2
2





 
4) O‘q Yer sirtiga tegishida hosil bo‘lgan burchak quyidagicha aniqlanadi: 
Berilgan kattaliklarning son qiymatlarini qo‘yib, burchakni hisoblaymiz: 
08
,
0
715
5
,
5
10




tg
Bundan 
0
5
08
.
0



arctg

Fizika fanini o‘qitishda harbiy fanlar orasidagi bog‘lanishni amalga oshirish 
orqali kasbga yo‘naltirish Oliy harbiy ta’limni amalga oshirishni takomillashtirish 
yo‘llari deb hisoblasa bo‘ladi.