Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номли тошкент давлат педагогика университети

Жазони енгиллаштирувчи ҳолатлар.
Жазони қўллашда уни енгиллаштирувчи ёки оғирлаштирувчи ҳолатлари инобатга олинади.
Қуйидаги ҳолатлар жазони енгиллаштирувчи ҳолатлар деб топилади:

9. 
   айбни бўйнига олиш тўғрисида арз қилиш, чин кўнгилдан пушаймон бўлиш ёки жиноятни очиш учун фаол ёрдам бериш;
   
10. 
    етказилган зарарни ихтиёрий равишда бартараф этиш;
    
11. 
    оғир шахсий, оилавий шароитлар оқибатида ёки бошқа мушкул аҳволда жиноят содир этиш;
    
12. 
    мажбурлаш ёки моддий томондан, хизмат жиҳатдан ёхуд бошқа жиҳатдан қарамлик сабабли жиноят содир этиш;
    
13. 
    жабрланувчининг зўрлик, оғир ҳақорат ёки бошқача ғайриқонуний ҳаракатлари туфайли вужудга келган руҳий ҳаяжонланиши ҳолатида жиноят содир этиш;
    
14. 
    зарурий мудофаанинг, охирги заруриятнинг асосли чегарасидан четга чиқиб жиноят содир этиш, ижтимоий хавфли қилмишни содир этган шахсни ушлашда, касб ёки хўжалик фаолиятига боғлиқ бўлган асосли таваккалчилик содир этиши;
    
15. 
    вояга етмаганнинг жиноят содир этиши;
    
16. 
    ҳомиладор аёлнинг жиноят содир этиши;
    
17. 
    жабрланувчининг ғайриқонуний ёки ахлоққа зид хулқ-атвори таъсири остида жиноят содир этиши.
    

Жазони оғирлаштирувчи ҳолатлар.
Жазони оғирлаштириш ҳолатларига Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 56-моддасига биноан қуйидаги ҳолатлар киради:

• 
  ҳомилидорлиги айбдорга аён бўлган аёлга нисбатан;
  
• 
  ёш бола, қария ёки ожиз аҳволдаги шахсга нисбатан;
  
• 
  хизмат вазифаси ёки фуқаролик бурчини бажарганлиги муносабати билан шахсга ёки унинг яқин қариндошларига нисбатан;
  
• 
  айбдорга моддий томондан, хизмат жиҳатдан ёки бошқа жиҳатдан қарам шахсга нисбатан;
  
• 
  ўта шафқатсизлик билан;
  
• 
  кўпчилик учун хавфли бўлган усулда;
  
• 
  ёш бола ёки руҳий касаллиги айбдорга аён бўлган шахсдан фойдаланган ҳолда;
  
• 
  жиноят натижасида оғир оқибатлар келиб чиққанлиги;
  
• 
  умумий офат шароитидан фойдаланган ҳолда ёки фавқулодда ҳолат вақтида ёхуд оммавий тартибсизликлар жараёнида;
  
• 
  ғаразли ёки бошқача паст ниятларда;
  
• 
  ирқий ёки миллий душманлик ёхуд адоват замирида;
  
• 
  бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктирган ҳолда ёки уюшган гуруҳ ёхуд жиноий уюшма томонидан;
  
• 
  илгари ҳам қасддан жиноят содир этган шахснинг такроран ёки қасддан янги жиноят содир этиши;
  
• 
  мастлик ҳолатида ёки гиёҳвандлик воситалари; психотроп ёхуд кишининг ақл-идрокига таъсир қилувчи бошқа моддалар таъсири остида жиноят содир этиш.