Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

Protektorli ximoyalanish. Bunday himoyalanish yer ostida yotkizilgan quvurlarda tuproqning solishtirma qarshilgi 50 Om dan yuqori bo’lmaganda yemirilishdan himoyalash quyidagi shart-sharoitda qullanilishi maqsadga muvofiqdir.
- daydi toklar bo’lmaganda yoki anodli daydi toklar hosil bo’lganda.
Protektorli qurilmalar asosan, suyultirilgan uglevodorodli gaz quvurlarida, katta sigimli yer osti gaz saqlagichlarni elektroximiyaviy yemirilishdan himoyalash uchun qo’llaniladi.
Protektordan himoyalanuvchi inshootlargacha bo’lgan oraliq masofa 5-10 metrgacha qabul qilinadi. Daydi toklar mavjud hududlarda yer osti inshootlarni yemirilishdan himoyalash uchun polyarlashgan qurilmalar qo’llaniladi.
Polyarlashgan protektorli qurilmalar yer osti inshootlariga maxsus aloqa qurilmalari yarim o’tkazgichli ventilli bloklar orqali bog’lanadi.
Katodli himoyalanish. Katodli himoyalanish quvurlarda juda katta miqdorda va uzun masofadagi daydi toklar manbalari ta’siridan, yuqori darajada zanglashga olib kelinadigan tuproqlardan himoyalanishda qo’llanib kelinadi.
Katodli himoyalanishda o’zgarmas tok manbasi hisobida (to’ldiruvchi), himoyalanuvchi qurilma suniy ravishda manfiy himoyalanuvchi potensial hosil qilinadi.
Himoyalanuvchi inshoot (gaz quvuri) to’g’rilovchining manfiy tomoniga, anodli yer bog’lanuvchi esa musbat tomoniga bog’lanadi.



Katodli himoyalanish tasviri.
1-tok kuchini to’g’rilovchi; 2-ximoyalanuvchi quvur; 3-anodli yer o’tkazgich.

Katodli himoyalanishning foydali tasiri, himoyalangan quvurning holatiga bog’liqdir. Yaxshi himoyalangan quvurlarda tok zichligi yetarlicha bo’lganda katodli himoyalanish 0.01-0.2 mA/m² ga tengdir.

Himoyalanuvchi materiallarning eskirishiga qarab, quvurning himoyasini ta’minlash uchun himoya tokini oshirilishi talab etiladi. Himoyalanuvchi quvurning uzunligi katta bo’lganda bir necha katodli qo’rilmalardan foydalaniladi.
Shahar gaz ta’minotida bitta katodli qurilma yordamida bir necha yuzlab metr uzunlikdagi quvurni himoyalash mumkin.