Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

9-ma’ruza.
GAZ BOSIMINI SOZLASH PUNKTLARI.
Reja:

1. 
   Bosim regulyatorlarining turlari.
   
2. 
   Astotikli va statikli gaz regulyatori boshqaruvi.
   
3. 
   Bevosita ishlaydigan bosim sozlagichlar.
   
4. 
   Bevosita ishlamaydigan bosim sozlagichlar
   

Ta`limiy maqsad: O’quvchilar bilimini mustaxkamlash va ularga kunikma berish.
Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash
Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilar bilimini mustahkamlash va mustaqil fikrlashga o’rgatish


Darsning jihozlari: Sinf doskasi va bo’r, darsliklar, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, ma’ruzalar matni, ko’rgazmali stendlar, ko’rgazmali qurollar, izohli lug’atlar, muammoli toshiriqlar majmuasi, testlar, tarqatma materiallar va kartochkalar.
Darsda qo’llaniladigan usullar: Aqliy hjum, kichik guruhda ishlash, dialog Mashg’ulotning xronologik xaritasi va darsning borishi:
Tashkiliy qism (5 minut): dars xonasining darsga tayorligini va sanitariya holatini kuzatish, davomatni qayd etish va o’quvchilarning darsga ruhan tayyorligini tekshirish.
Kirish qismi (Motivatsiya) o’tilgan mavzuni mustahkamlash (20 minut): O'qituvchi jurnalga yo'qlama qiladi va yangi mavzuni doskaga yozib qo'yadi hamda mavzuni tushuntirishda qaysi metoddan foydalanish to'g'risida qisqacha aytib o'tadi. O'tilgan mavzuni o'zlashtirganliklarini tekshirish uchun o'quvchilarni kichik guruhlarga bo`lib so`raydi
Yangi mavzu bayoni (45 minut)
Bosim regulyatorlari deb, gaz bosimini kamaytirish uchun va uni avtomatik ravishda bir hilda saqlab turuvchi qurilmaga aytiladi.
Bosim regulyatorining asosiy qismlariga quyidagilar kiradi: sezuvchi va boshqariluvchi qurilmalar kiradi.
Sezuvchi qurilmalarga, sezuvchi qism (membranlar), boshqariluvchi qurilmalarga esa – boshqariluv organlariga, oqimini boshqaruvchi drossel organlari klapan, prujinalar kiradi.
Avtomatlashtirilgan bosim regulyatorlari boshqaruvchi va sezuvchi qurilmalardan tashkil topgan. Bosim regulyatorining ish jarayoni tasviri quyidagi tasvirda ifodalangan. (18 – rasmga qarang).
Bosim regulyatorigacha bo’lgan bosimni R₁ bilan bosim regulyatoridan keyingi bosimni esa R₂ bilan belgilangan. Bunday ko’rinishli avtomatli boshqaruvga ega bo’lgan «o’zidan so’ng» ko’rinishli bosim regulyatoridir, shuning uchun ham R₂ bosim o’lchami, boshqariluvchi o’lcham hisoblanadi.
Bosim regulyatori barqaror ish tartibiga kirganda ya’ni, gaz oqimining bosim regulyatoriga kirish mikdori Mkir, regulyatordan olinib ketilayotgan gaz mikdori Mol teng bo’ladi. Bunday holatda ya’ni M_kir = M_ol teng bo’lganda boshqaruvli o’lcham R₂ ning qiymati o’zgarmas R₂=const bo’ladi.