Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги с. Адилова Ў з б е к т и л и

ФОЙДАЛАНИШ УЧУН НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
 
О Т 
Эгалик категорияси 
Бирлик: 
1-шахс. Китоб + им – китобим, ота + м – отам
2-шахс. Китобинг, отанг
3-шахс. Китоби, отаси
Кўплик: 
1-шахс. Китобимиз, отамиз
2-шахс. Китобингиз, отангиз
3-шахс. Китоб(лар)и, отаси, оталари
юрак + им - юрагим 
қишлоқ + им – қишлоғим 
ўғил + им - ўғлим 
бурун + им – бурним 
шаҳар + им – шаҳрим 
(бироқ: юраклари, қишлоқлари, ўғиллари, бурунлари, шаҳарлари; идроким, 
иштироким, иштиёқим, пештоқи) 
Келишик категорияси 
Бош келишик: дарахт, оила
Қаратқич келишиги: дарахтнинг, оиланинг
Тушум келишиги: дарахтни, оилани
Жўналиш келишиги: дарахтга, оилага
Ўрин-пайт келишиги: дарахтда, оилада
Чиқиш келишига: дарахтдан, оиладан

---

132 
Дарёнинг суви - дарё суви,
Шаҳарнинг кўчалари - шаҳар кўчалари,
Китобни ўқиди - китоб ўқиди 
Ариқни қазишди - ариқ қазишди 
Сон категорияси 
- лар қўшимчасининг маънолари: 
кўплик маъноси – бинолар, талабалар, давлатлар; 
Зафар, Сабоҳат, Одилжонлар 
ҳурмат маъноси – Аммамларнинг исмлари – Манзура; 
кесатиқ, пичинг маъноси – Ўзлари келибдилар-да; 
кучайтириш маъноси – Юракларим қон бўлиб кетди; 
ноаниқлик маъноси – Кундузлари ҳаво иссиқ бўлади. 
Отларнинг ясалиши 
Содда отлар: -чи ишчи, -дош юртдош, -гар кимёгар, -кор санъаткор, -бон 
боғбон, -дор мулкдор, -шунос адабиётшунос, - каш қаламкаш, ҳам- ҳамхона; 
-дон туздон, -гич кавлагич, - ги супурги, -к элак, -қ тароқ, -ма босма, -м 
тўплам; -зор ўрикзор, -истон Қорақалпоғистон, -гоҳ ўйингоҳ, -хона 
ётоқхона; -лик яхшилик, -чилик узумчилик, -гарчилик одамгарчилик. 
Қўшма отлар: кўзойнак, хонтахта, гултожихўроз, Қарақамиш, Олтиариқ, 
Юқори Чирчиқ. 
Жуфт отлар: ота-бола, тоға-жиян, амма-хола, дўст-биродар, бахт-саодат, уй-
рўзғор, пул-мул, гул-у лола.