Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

ТАҲЛИЛИЙ ТАДБИРЛАРНИ ҚЎЛЛАШ МАҚСАДЛАРИ
14. Таҳлилий тадбирларни қўллаш таҳлил этилаётган кўрсаткичлар ўртасидаги сабабий-оқибат алоқасининг мавжудлигига асосланади.
15. Таҳлилий тадбирларнинг мақсадлари:
15.1. Хўжалик фаолиятининг эҳтимолли таваккалчиликлар соҳасини белгиловчи гайриоддий ёки нотўғри акс эттирилган фактлари ва натижаларининг мавжудлиги ёки мавжуд эмаслигини аниқлаш;
15.2. Хўжалик юритувчи субъект фаолиятини ўрганиш;
15.3. Молиявий ҳисобот бузилиши фактларини аниқлаш;
15.4. Муфассал аудиторлик тадбирлари сонини қисқартириш;
15.5. Юзага келган саволларга жавоб олиш мақсадида тестдан ўтказишни таъминлаш.
16. Таҳлилий тадбирларни қўллаш:
16.1. Аудиторга аудитни режалаштиришда мижозни яхшироқ тушуниш ва бухгалтерия балансларини текшириш орқали аудитдаги таваккалчилик даражасини белгилаш имкониятини беради.
16.2. Бошқа аудиторлик тадбирлари сони ва ҳажмини қисқартиришга имкон беради.
16.3. Аудитга аудит вақтида унинг асосланган, эътиборли фикрини шакллантиришга ёрдам беради.
16.4. Қўшимча аудиторлик тадбирларини талаб этувчи текширув соҳалари аниқлаб бериши мумкин бўлган молиявий муаммоларнинг мавжудлигини узил-кесил текшириш вазифасини бажаради.
17. Таҳлилий тадбирлар аудитнинг бутун жараёни давомида бажарилади.
АУДИТОРЛИК ТАДБИРЛАРИНИ БАЖАРИШ ТАРТИБИ
18. Таҳлилий тадбирнинг бажарилиши қуйидагилардан таркиб топади:
18.1. Тадбирлар мақсадини белгилаш;
18.2. Тадбирлар турини танлаш;
18.3. Тадбирларни бажариш;
18.4. Бажарилган тадбирларни таҳлил этиш.
19. Таҳлилий тадбирларни бажариш босқичида аудитор қуйидагилардан танлаб фойдаланади:
19.1. Оддий солиштириш;
19.2. Ҳисобот даврида бирор-бир кўрсаткичнинг ўзгариш тамойилларини ва уларнинг келгуси ёки ўтган даврлардаги тарқалишини аниқлаш;
19.3. Бирор-бир кўрсаткичлар ўртасида миқдорий ўзаро алоқадорликларни келгуси ёки ўтган даврларда уларнинг қийматларини ҳисоблаб чиқиш мақсадида аниқлаш.
20. Таҳлилий тадбирлар йигма молиявий ҳисоботга ҳам, алоҳида балансга ажратилган таркибий бўлинмаларга ҳам қўлланиши мумкин.
21. Таҳлилий тадбирлар натижаларининг ишончлилиги аудитор томонидан аниқланмаганлик таваккалчилиги, ички хўжалик таваккалчилиги ва назорат воситалари таваккалчилиги даражасининг тўғри баҳоланишига боглиқ.
Таҳлилий тадбирларнинг ишончлилигига таъсир этувчи омиллар:
21.1. Кўриб чиқилаётган ҳисобварақ бўйича қолдиқларнинг муҳимлик даражаси;
21.2. Айни бир текширув объектига йўналтирилган бошқа таҳлилий тадбирлар натижалари;
21.3. Таҳлилий тадбирларни бажаришда қўлланадиган кўрсаткичларнинг тафовут миқдорлари;
21.4. Таҳлилий тадбирларни бажаришда нобухгалтерлик маълумотларидан фойдаланиш.