Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Энг кичик ва энг катта миқдорлар (минимакс) методи. Ушбу 
методнинг моҳияти шундаки, унга мувофиқ ишлаб чиқаришнинг энг юқори ва 
энг юқори даражаларига эришилган даврларда харажатлар ўзгариши 
таққосланиши натижасида улар динамикасини баҳолашда умумий тўхтамга 
келинади.
 
 
Мисол. Заводнинг энг кичик (100 дона) ва энг катта миқдорда (200 дона) 
музлаткич ишлаб чиқаришда харажатлари қуйидагича
 
Ишлаб чиқариш 
фаоллиги, дона
 
Жами харажатлар
 
Энг кичик даражада
100
95 000 000
Энг катта даражада
200
175 000 000
Фарқи 
100
80 000 000
Бир бирлик маҳсулотга тўғри келадиган ўзгарувчан харажатлар 
қуйидагича топилади: 
b = (Харажатлар фарқи) / (Маҳсулот ишлаб чиқариш фарқи =(175000000-
95000000)/(200-100)=800000 сум. 
Доимий харажатлар ишлаб чиқаришнинг ҳар қандай даражасида
баҳоланиши мумкин ва у жами харажатлардан 1 бирлик маҳсулотга тўғри 
келадиган турғун миқдорда ҳисобланган жами ўзгарувчан харажатлар 

---

19 
суммасини айиришдан қолган суммаси миқдорида топилади. Демак, юқоридаги 
мисолда ишлаб чиқариш фаоллиги 100 дона музлатгич бўлганда умумий 
харажатлар 95 000 000 сўмни, умумий ўзгарувчан харажатлар эса 80000000 
сумни (100*800000) ташкил этади. Бунда жами харажатлар ва узгарувчан 
харажатлар фарқи 15000000 (95000000-8000000) доимий харажатларга тўғри 
келади. Ушбу холатда харажатлар функциясини қуйидаги кўринишда 
ифодалаш мумкин бўлади: 
у = 15 000 000 + 100*х 
 

---

20 
 
 
 
МАЪРУЗА ТЕХНОЛОГИЯСИ 
Ўқув соати: 2 соат