Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Норматив калькуляция усули. Ушбу усулнинг бошқа усуллардан фарқи 
шуки, маҳсулот таннархини аниқлашда (калькуляция қилишда) бевосита 
моддий ва меҳнат харажатлари, шунингдек билвосита устама ишлаб чиқариш 
харажатларини аниқлашда белгиланган меъёрларга асосланилади. Ушбу 
меъёрлар асосида топилган таннарх маҳсулотнинг меъёрий таннархини ташкил 
этади. 
Режали калькуляция. Ушбу усулнинг бошқа усуллардан фарқи шуки, 
маҳсулот таннархини аниқлашда (калькуляция қилишда) бевосита моддий ва 
меҳнат харажатлари, шунингдек билвосита устама ишлаб чиқариш 
харажатларини аниқлашда режада белгиланган харажат миқдорларига
асосланилади. Ушбу режавий миқдорлар асосида топилган таннарх 
маҳсулотнинг режа таннархини ташкил этади. 
Ҳақиқий калькуляция. Ушбу усулнинг бошқа усуллардан фарқи шуки, 
маҳсулот таннархини аниқлашда (калькуляция қилишда) бевосита моддий ва 
меҳнат харажатлари, шунингдек билвосита устама ишлаб чиқариш 
харажатларини аниқлашда уларнинг ҳақиқий харажат миқдорларига
асосланилади. Ушбу ҳақиқий миқдорлар асосида топилган таннарх 
маҳсулотнинг ҳақиқий таннархини ташкил этади. 

---

26 
МАЪРУЗА ТЕХНОЛОГИЯСИ 
 
Ўқув соати: 2 соат 
Талабалар сони: 60 та 
Ўқув машғулот шакли: Ахборотли маъруза 
Маъруза режаси: 
1.Бевосита материал харажатлари ҳисоби ва уларни маҳсулот (иш, 
хизмат)лар таннархига қўшиш тартиби 
2. Бевосита меҳнат ҳақи харажатлари ҳисоби ва уларни маҳсулот (иш, 
хизмат)лар таннархига қўшиш тартиби 
Ўқув машғулотининг мақсади: талабаларга бевосита материал ва 
меҳнат харажатлари ҳисоби ва уларни маҳсулот (иш, хизмат)лар 
таннархига қўшиш тартиблари тўғрисида тушунчалар бериш. 
Педагогик вазифалар: 
бевосита материал ва меҳнат 
харажатлари ҳисоби ва уларни 
маҳсулот 
(иш, 
хизмат)лар 
таннархига қўшиш тартибларини
очиб бериш.